Ο πόνος στον αυχένα απασχολεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού και σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα (αίσθημα βάρους, περιορισμό της κινητικότητας, μουδιάσματα, αδυναμία) μπορεί να ταλαιπωρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τους ασθενείς. Ευτυχώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων πρόκειται για αυτοπεριοριζόμενες καταστάσεις. Η συντηρητική αγωγή έχει στο 95% των περιπτώσεων άριστα αποτελέσματα. Υπάρχουν όμως συγκεκριμένες ενδείξεις κατά τις οποίες είναι απαραίτητη η χειρουργική παρέμβαση. Τέτοιες περιπτώσεις είναι:

• Ασταθή κατάγματα της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης
• Όγκοι της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης
• Στένωση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης με σοβαρά συμπτώματα και σημεία (αυχενική μυελοπάθεια, αδυναμία άνω άκρων, μουδιάσματα, αφόρητο πόνο, αποτυχία της συντηρητικής αγωγής)
• Δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης με σοβαρά συμπτώματα και σημεία (αυχενική μυελοπάθεια, αδυναμία άνω άκρων, μουδιάσματα, αφόρητο πόνο, αποτυχία της συντηρητικής αγωγής)
• Αστάθεια της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (σπονδυλολίσθηση)

Ανάλογα με τη φύση της παθολογίας και τη θέση της θα χρειαστεί και το αντίστοιχο χειρουργείο.

Ποια είδη χειρουργείων υπάρχουν στον αυχένα;

Ανάλογα με τη θέση προσπέλασης έχουμε χειρουργεία στον αυχένα με πρόσθια προσπέλαση, χειρουργεία με οπίσθια προσπέλαση ή συνδυασμό και των δύο.

Χειρουργεία στον αυχένα με πρόσθια προσπέλαση

Πρόκειται για χειρουργεία κατά τα οποία η προσπέλαση γίνεται από εμπρός με παρασκευή του πρόσθιου τμήματος της σπονδυλικής στήλης (σπονδυλικά σώματα και σπονδυλικοί δίσκοι) όπως:

• Πρόσθια αυχενική μικροδισκεκτομή και σπονδυλοδεσία: Χρησιμοποιείται για προβλήματα που αφορούν στους δίσκους (δισκοκήλες, στένωση των τρημάτων)
• Πρόσθια αυχενική μικροδισκεκτομή και αρθροπλαστική ή δισκοπλαστική (αντικατάσταση του δίσκου με τεχνητό δίσκο. Χρησιμοποιείται σε προβλήματα του δίσκου (φρέσκες δισκοκήλες) κυρίως σε νέα άτομα όταν θέλουμε και μπορούμε να διατηρήσουμε την κινητικότητα του δίσκου.
• Πρόσθια σωματεκτομή: Χρησιμοποιείται για προβλήματα που αφορούν στους σπονδύλους (κατάγματα, αυχενική σπονδύλωση, σπονδυλολίσθηση, όγκοι)

Χειρουργεία στον αυχένα με οπίσθια προσπέλαση

Πρόκειται για χειρουργεία κατά τα οποία η προσπέλαση γίνεται από πίσω με παρασκευή και διάνοιξη των οπίσθιων στοιχείων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (οπίσθιοι αυχενικοί μύες, σπονδυλικά πέταλα). Ξεχωρίζουμε τις εξής επεμβάσεις:

• Πεταλεκτομή: Αφαίρεση των πετάλων των αυχενικών σπονδύλων. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της εκτεταμένης αυχενικής στένωσης με αυχενική μυελοπάθεια σε πολλαπλά επίπεδα, καθώς επίσης και στην εξαίρεση όγκων.
• Πεταλοπλαστική: Παρόμοιες ενδείξεις με την πεταλεκτομή. Δε γίνεται αφαίρεση των πετάλων αλλά διάνοιξή τους με ειδικές τεχνικές. Αποφεύγεται σε μεγάλο βαθμό η μετεγχειρητική αστάθεια.
• Τρηματεκτομή κατά Frykholm: Πρόκειται για ελάχιστα επεμβατική μέθοδο με μικρή πλάγια διάνοιξη του τρήματος. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στένωσης του τρήματος ή σε πλάγιες, ενδοτρηματικές δισκοκήλες (κήλες μεσοσπονδύλιου δίσκου)
• Οπίσθια αυχενική σπονδυλοδεσία: Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αστάθειας (κατάγματα, όγκοι, σπονδυλολίσθηση) με τη βοήθεια ειδικών βιδών και ράβδων.

Ποια η διαφορά μεταξύ της πρόσθιας αυχενικής μικροδισκεκτομής και σπονδυλοδεσίας και της πρόσθιας σωματεκτομής;

Στην πρόσθια αυχενική μικροδισκεκτομή έχουμε αφαίρεση και αντικατάσταση μόνο του δίσκου είτε με κλωβό στην περίπτωση της σπονδυλοδεσίας είτε με τεχνητό δίσκο στην περίπτωση της αρθροπλαστικής ή δισκοπλαστικής. Στην πρόσθια σωματεκτομή έχουμε αφαίρεση σχεδόν όλου του σώματος του σπονδύλου και των γειτονικών δίσκων και αντικατάσταση αυτού με αυτομόσχευμα, αλλομόσχευμα ή κλωβό, τα οποία στηρίζονται με ειδικές πλάκες και βίδες. Πρόκειται ασφαλώς για μεγαλύτερη επέμβαση σε εύρος και σε διάρκεια από την πρόσθια αυχενική μικροδισκεκτομή. Χρησιμοποιείται κυρίως σε περιπτώσεις διήθησης των σπονδύλων από όγκους, σε κατάγματα ή σε πολύ βαριές εκφυλιστικές αλλοιώσεις.

Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές μεταξύ πρόσθιας αυχενικής μικροδισκεκτομής και σπονδυλοδεσίας και αρθροπλαστικής ή δισκοπλαστικής.;

Το πρώτο στάδιο και στις δύο επεμβάσεις είναι πανομοιότυπο. Γίνεται προσπέλαση από εμπρός μεταξύ αγγειονευρώδους δεματίου (αγγεία και νεύρα που πηγαίνουν προς την κεφαλή) εξωτερικά και δομών της μέσης γραμμής (τραχεία, οισοφάγος) εσωτερικά. Ακολουθεί παρασκευή της πρόσθιας επιφάνειας της σπονδυλικής στήλης, δισκεκτομή , αφαίρεση δικοκήλης και οστεόφυτων και διάνοιξη του οπίσθιου επιμήκους συνδέσμου όπου αυτό είναι απαραίτητο.

Στην σπονδυλοδεσία ακολουθεί η τοποθέτηση αυτομοσχεύματος (οστικό τεμάχιο από τον ίδιο τον ασθενή), αλλομοσχεύματος ή τα τελευταία χρόνια πολύ πιο συχνά ειδικού κλωβού από τιτάνιο ή από ειδικό πολυμερές. Σκοπός είναι η οστική συνένωση των γειτονικών σπονδύλων και η άρση της κίνησης μεταξύ τους.

Στην αρθροπλαστική ή δισκοπλαστική τοποθετείται ειδικός τεχνητός δίσκος, ο οποίος επιτρέπει ένα εύρος κίνησης μεταξύ των σπονδύλων. Η μέθοδος αυτή εξελίχθηκε μετά από παρατηρήσεις ότι ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε πρόσθια αυχενική σπονδυλοδεσία παρουσίαζαν εκφυλιστικές αλλοιώσεις στα γειτονικά διαστήματα και αρκετοί από αυτούς έπρεπε να επαναχειρουργηθούν. Θεωρήθηκε ότι η ακινητοποίηση του διαστήματος οδηγούσε σε αυξημένη επιβάρυνση των γειτονικών διαστημάτων και σε γρηγορότερη εκφύλιση τους. Η θεωρία αυτή βέβαια αμφισβητείται από πολλούς επιστήμονες, οι οποίοι πιστεύουν ότι η εκφύλιση οφείλεται σε ιδιοσυγκρασιακά αίτια του ασθενούς, ο οποίος παρουσίασε πρωτογενώς τα προβλήματα. Σε γενικές γραμμές, η δισκοπλαστική προτιμάται σε νέους ασθενής με “μαλακή¨, φρέσκια αυχενική δισκοκήλη. Σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας με συνοδές εκφυλιστικές αλλοιώσεις προτιμάται η μέθοδος της σπονδυλοδεσίας. Αυτή αποτελεί εξάλλου μια πολύ διαδεδομένη μέθοδο από πάρα πολλά χρόνια με ελάχιστες επιπλοκές και εξαιρετικά αποτελέσματα.