Skip to main content

Οσφυϊκή δισκοκήλη (οσφυϊκή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου)

Οσφυϊκή δισκοκήλη (οσφυϊκή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου)

Η οσφυϊκή δισκοκήλη (οσφυϊκή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) είναι μια συχνή πάθηση της σπονδυλικής στήλης που συμβαίνει χαμηλά στη μέση, την περιοχή της σπονδυλικής στήλης που εκτείνεται κάτω από το θωρακικό κλωβό μέχρι το ιερό οστό.  Η πάθηση αυτή εμφανίζεται όταν οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, τα "μαξιλαράκια" που βρίσκονται μεταξύ των σπονδύλων και λειτουργούν ως αντικραδασμικά, εκφυλίζονται ή τραυματίζονται.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πρόβλημα, καθώς ο δίσκος μπορεί να εκτοπιστεί και να πιέσει τα νεύρα ή τον νωτιαίο μυελό, προκαλώντας πόνο στη μέση, πόνο στα πόδια,  μούδιασμα, αδυναμία στα κάτω άκρα.

Οι κύριες αιτίες της οσφυϊκής δισκοκήλης περιλαμβάνουν ηλικιοεξαρτώμενη φθορά (γήρανση) του δίσκου, τραύματα, επαναλαμβανόμενες κινήσεις και καταπονήσεις καθώς και κακή στάση σώματος.

Η αντιμετώπιση της οσφυϊκής δισκοκήλης περιλαμβάνει τόσο συντηρητικές όσο και χειρουργικές προσεγγίσεις. Η πιο συχνή επέμβαση για την αντιμετώπιση της οσφυϊκής δισκοκήλης είναι η μικροδισκεκτομή.

Συχνές ερωτήσεις για την οσφυϊκή δισκοκήλη (οσφυϊκή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου)

Τι είναι ή οσφυϊκή δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Οσφυϊκή δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) είναι μια συχνή πάθηση της σπονδυλικής στήλης και ειδικότερα των μεσοσπονδύλιων δίσκων.  Αυτοί είναι τα ελαστικά μέσα μετριασμού και απορρόφησης των κραδασμών (“ελαστικά μαξιλαράκια”) που βρίσκονται ανάμεσα στα σπονδυλικά σώματα και επιτρέπουν ένα βαθμό κίνησης μεταξύ των σπονδύλων. Οι σπονδυλικοί δίσκοι αποτελούνται από έναν εξωτερικό πιο σκληρό ελαστικό δακτύλιο (ινώδης δακτύλιος) και έναν εσωτερικό πιο μαλακό πυρήνα (πηκτοειδής πυρήνας). Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοκήλη) προκαλείται όταν κομμάτι του εσωτερικού αυτού πυρήνα βγαίνει προς τα έξω μέσα από κάποια “τρύπα” ή “ρωγμή” που δημιουργήθηκε στον εξωτερικό δακτύλιο. Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοκήλη) μπορεί να ερεθίσει κοντινά νεύρα και να προκαλέσει πόνο, μούδιασμα ή αδυναμία κατά μήκος της κατανομής του αντίστοιχου νεύρου.

Δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) οσφυϊκή με πίεση της νευρικής ρίζας
Στη δισκοκήλη ένα κομμάτι του πυρήνα του δίσκου προβάλει προς τα έξω μέσα από μια ρωγμή του ινώδους δακτυλίου και πιέζει την εξερχόμενη νευρική ρίζα

Πολλοί άνθρωποι έχουν δισκοκήλη χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα.

Οι περισσότεροι ασθενείς με κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου δε χρειάζονται χειρουργείο για να θεραπευθούν.

Ποια είναι η πορεία της οσφυϊκής δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Οι ασθενείς με οσφυϊκή δισκοκήλη αναφέρουν συνήθως την ξαφνική εμφάνιση πόνου στη μέση ή/και στο πόδι. Συχνά έχει προηγηθεί άρση βάρους (σήκωμα βαλίτσας, επίπλου κλπ) ή μια απότομη κίνηση, Είναι όμως αρκετές και η περιπτώσεις όπου ο πόνος ξεκινά χωρίς καταφανή αιτία (πχ με μια απλή κίνηση στον ύπνο).

Δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) οσφυϊκή μετά από σήκωμα βάρους
Δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) μπορεί να εμφανιστεί συχνά μετα από σήκωμα (άρση) βάρους

Αρκετοί ασθενείς αναφέρουν αρχικά την ύπαρξη προοδευτικού πόνου μόνο στη μέση, ο οποίος κάποια στιγμή μπορεί να υποχωρήσει και να αντικατασταθεί από έντονο άλγος στο πόδι.

Ο πόνος δεν έχει πάντα την ίδια ένταση αλλά μπορεί να παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις και να επηρεάζεται από τη θέση του σώματος. Ο πόνος παρουσιάζει συνήθως αύξηση στην κάμψη του κορμού αλλά μπορεί να επηρεαστεί και από την έκταση και τις πλάγιες κινήσεις. Βελτιώνεται στην κατάκλιση και μπορεί να ενταθεί με το φτάρνισμα και το βήχα. Οι ασθενείς πολλές φορές γέρνουν προς τη μια μεριά του σώματος ή προς την άλλη σε μια προσπάθεια να βρουν ανακούφιση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ονομαζόμενη ανταλγική σκολίωση. Πρόκειται για μια σιγμοειδή παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, η οποία μπορεί να επιμείνει και για αρκετό καιρό μετά την παρέλευση του πόνου.

Η δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) μπορεί να προκαλέσει ανταλγική σκολίωση
Η δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) μπορεί να προκαλέσει ανταλγική σκολίωση 

Ο πόνος στο πόδι οφείλεται στην πίεση κάποιου νεύρου από το κομμάτι του δίσκου που έχει φύγει από τη θέση του. Ανάλογα με το επίπεδο της βλάβης και το νεύρο που πιέζεται έχουμε και την αντίστοιχη κατανομή του πόνου κατά μήκος του κάτω άκρου (προς το γόνατο αν πιέζεται το 4ο οσφυϊκό νεύρο, προς τη ράχη του ποδός αν πιέζεται το 5ο, προς τη γάμπα το 1ο ιερό νεύρο κλπ όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα). Ανάλογα με την ένταση της πίεσης ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται με μουδιάσματα και μυρμηκιάσματα στην ίδια κατανομή ή ακόμα και αδυναμία συγκεκριμένων μυών που νευρώνονται από τις αντίστοιχες νευρικές ρίζες.

Η δισκοκήλη προκαλεί συμπτώματα στην περιοχή κατανομής νευρικών ριζών
Διαφαίνεται η κατανομή των νευρικών ριζών. (C) Αυχενικές νευρικές ρίζες, (Th) Θωρακικές νευρικές ρίζες, (L) Οσφυϊκές νευρικές ρίζες, (S) Ιερές νευρικές ρίζες

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχουμε ξαφνική υποχώρηση του πόνου με παράλληλη επιδείνωση της αδυναμίας (κίνδυνος νέκρωσης της νευρικής ρίζας από την πίεση) ή σε περίπτωση πολύ μεγάλης μαζικής δισκοκήλης την εμφάνιση βαριάς παράλυσης με διαταραχές στην ούρηση, την αφόδευση και τις σεξουαλικές λειτουργίες. Οι καταστάσεις αυτές είναι πολύ σοβαρές και απαιτούν άμεση χειρουργική παρέμβαση.

Ο πόνος μπορεί να διαρκέσει από μερικές μέρες έως αρκετές εβδομάδες (4-8). Σταδιακά παρατηρείται βελτίωση της συμπτωματολογίας και οι ασθενείς στις περισσότερες περιπτώσεις αναρρώνουν πλήρως. Στις σπάνιες περιπτώσεις όπου ο πόνος δεν υποχωρεί με τη συνήθη συντηρητική αγωγή, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση. Η πιο συνήθης επέμβαση που χρησιμοποιείται είναι η μικροδισκεκτομή.

Ποιες είναι οι αιτίες της οσφυϊκής δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Η δισκοκήλη είναι τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα σταδιακής, ηλικιοεξαρτώμενης φθοράς, η οποία ονομάζεται εκφύλιση δίσκου. Με το πέρασμα του χρόνου, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι χάνουν μέρους του περιεχομένου τους σε νερό. Αυτό τους καθιστά λιγότερο εύκαμπτους και ελαστικούς και πιο επιρρεπείς σε “σχισίματα¨ και “ρωγμές” ακόμα και με μικρές επιβαρύνσεις και μικροτραυματισμούς.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι δε θέση να καθορίσουν την ακριβή αιτία της δισκοκήλης τους. Μερικές φορές, η χρήση των μυών της μέσης αντί των μηρών και των γλουτών για την άρση μεγάλου βάρους καθώς και ταυτόχρονη στροφική κίνηση μπορεί να οδηγήσει σε δισκοκήλη. Σπάνια, μια πτώση ή ένα χτύπημα στη μέση μπορεί να ενοχοποιηθεί.

Τα τελευταία χρόνια πιστεύουμε ότι επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί από κυρίως στροφικές κινήσεις της σπονδυλικής στήλης προκαλούν μικρές τοπικές ρήξεις στις ίνες του ινώδους δακτυλίου. Συνοδεύονται από πόνο στη μέση που μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες. Πολλές τέτοιες γειτονικές μικρορήξεις μπορεί να οδηγήσουν σε μια μεγαλύτερη οπή στο δακτύλιο μέσω της οποίας προβάλει μέρος του πηκτοειδούς πυρήνα. Πολλές φορές παρατηρείται πλήρης έξοδος του υλικού εντός του σπονδυλικού σωλήνα. Στο παρακάτω σχήμα φαίνονται παραστατικά τα στάδια αυτά.

Στάδια εκφύλισης δίσκου και δημιουργία δισκοκήλης
Διακρίνονται τα στάδια εκφύλισης του δίσκου και δημιουργίας δισκοκήλης: α. υγιής δίσκος, β. αρχόμενη εκφύλιση, γ. ρήξη ινώδους δακτυλίου και προβολή της δισκοκήλης, δ. πλήρης πρόπτωση της δισκοκήλης δια μέσου της οπής, ε. ελεύθερο τεμάχιο δισκοκήλης εντός του σπονδυλικού σωλήνα

Ανάλογα με τη θέση της ρήξης μπορεί να πιεστεί και να ερεθιστεί μια νευρική ρίζα και να προκληθεί πόνος (και πιθανώς και άλλα συμπτώματα όπως μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, αδυναμία μυών) κατά μήκος του κάτω άκρου (ισχιαλγία).

Ποια είναι τα συμπτώματα της οσφυϊκής δισκοκήλης;

 Η οσφυϊκή δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) μπορεί να προκαλέσει ποικίλα σμπτώματα ανάλογα με τις ανατομικές δομές που θα υποστούν πίεση:

Τα τελευταία συμπτώματα τα συναντάμε σε μια ιδιαίτερη περίπτωση, η οποία ονομάζεται ιππουριδική συνδρομή. Πρόκειται για επείγουσα κατάσταση, κατά την οποία μία πολύ μεγάλη δισκοκήλη πιέζει μαζικά τα νεύρα μέσα στο σπονδυλικό κανάλι (οι νευρικές ρίζες μέσα στο οσφυϊκό κανάλι μοιάζουν με την ουρά αλόγου-ίππου και ονομάζονται στο σύνολο τους ιππουρίδα). Το σύνδρομο εκδηλώνεται κλινικά με έντονο πόνο στη μέση και στα πόδια, υπαισθησία ή αναισθησία τύπου σέλλας (στην περιοχή του σώματος που ακουμπάει μια σέλλα, δηλαδή γεννητικά όργανα, περίνεο, γλουτοί)), αδυναμία στα κάτω άκρα και διαταραχές ούρησης (κατακράτηση ούρων ή ακράτεια), αφόδευσης και σεξουαλικής λειτουργίας.

Σε πολλές περιπτώσεις μια οσφυϊκή δισκοκήλη που διαπιστώνεται σε μια αξονική ή μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι ασυμπτωματική.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου της οσφυϊκής δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου) είναι οι εξής:

  • Βάρος σώματος. αυξημένο βάρος σώματος επιβαρύνει τους δίσκους χαμηλά στη μέση
  • Βαριά σωματική ενασχόλησηΆτομα με σωματικά απαιτητικές δουλειές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων με τη μέση. Επαναλαμβανόμενη άρση βάρους, τράβηγμα, σπρώξιμο, πλάγια κάμψη και στροφή αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο δισκοκήλης.
  • Κληρονομικότητα. Κάποια άτομα μπορεί να κληρονομήσουν μια προδιάθεση να παρουσιάσουν δισκοκήλη.

Ποια μέτρα πρόληψης υπάρχουν για την οσφυϊκή δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Οι παρακάτω ενέργειες μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην πρόληψη της οσφυϊκής δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου):

  • Σωματική άσκηση. Η ενδυνάμωση των μυών του κορμού βοηθά στη σταθεροποίηση και στήριξη της σπονδυλικής στήλης
  • Διατήρηση καλής στάσης σώματος. Η καλή στάση σώματος μειώνει την πίεση στη σπονδυλική στήλη και στους δίσκους. Κρατείστε την πλάτη ευθεία και συμμετρική, ειδικά όταν κάθεστε για αρκετή ώρα. Σηκώστε βάρη με σωστό τρόπο χρησιμοποιώντας τα πόδια και όχι τη μέση.
  • Διατήρηση υγειούς βάρους σώματος.

Με πιο τρόπο γίνεται η διάγνωση της οσφυϊκής δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Η διερεύνηση ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και με τη φυσική και νευρολογική εξέταση. Θα διαπιστωθεί από τον ή την θεράποντα ιατρό εάν υπάρχει ευαισθησία, υπαισθησία (μουδιάσμαστα) ή κάποια μυϊκή αδυναμία. Θα αξιολογηθεί η κινητικότητα της μέσης σε όλες τις κατευθύνσεις.

Απεικονιστικές εξετάσεις

Ανάλογα με τα αποτελέσματα της λήψης ιστορικού και της φυσικής και νευρολογικής εξέτασης μπορεί να αποφασίσει ο γιατρός ποιες πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις θα χρειαστεί για να βρει την αιτία του πόνου και των συμπτωμάτων. Τέτοιες εξετάσεις είναι οι εξής:

  • Απλές ακτινογραφίες. Οι απλές ακτινογραφίες του αυχένα μπορεί να δείξουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις, οστεόφυτα, καθίζηση δίσκων ή σπονδύλων καθώς και αλλοιώσεις της φυσιολογικής λόρδωσης.
  • Αξονική τομογραφία. Με τη χρήση ακτίνων Χ από πολλαπλές κατευθύνσεις και συνδυασμό των πληροφοριών που λαμβάνονται μπορούν να δημιουργηθούν λεπτομερείς εικόνες διατομών των ανατομικών στοιχείων που αποτελούν την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση των οστέινων δομών.
  • Μαγνητική τομογραφία. Με τη χρήση ραδιοκυμάτων και ενός πολύ ισχυρού μαγνητικού πεδίου μπορούν να αναπαραχθούν λεπτομερείς εικόνες των ανατομικών στοιχείων του αυχένα σε όλες τις διαστάσεις. Είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση του νευρικού ιστού (νωτιαίος μυελός, νευρικές ρίζες) και των μαλακών μορίων.

Μαγνητική δισκοκήλη
Απλή πλάγια ακτινογραφία (αριστερά) και μαγνητική τομογραφία οσφυΙκής μοίρας σπονδυλικής στήλης. Διαφαίνονται οι σπόνδυλοι, οι μεσοσπονδήλιοι δίσκοι καθώς και ευμεγέθης δισκοκήλη (κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου) μεταξύ τέταρτου (Ο4) και πέμπτου (Ο5) οσφυϊκού σπονδύλου (παχύ βέλος)

Νευροφυσιολογικός έλεγχος

Εάν υπάρχει η υποψία πίεσης ενός νεύρου συστήνεται συχνά η νευροφυσιολογική διερεύνηση. Με τη βοήθεια της μπορεί να καθοριστεί πόσο καλά λειτουργεί ένα νεύρο ή μια νευρική ρίζα και να προσδιοριστεί το σημείο της βλάβης.

Πρέπει να φανταστούμε τα νεύρα ως καλώδια που μεταφέρουν πληροφορίες μεταξύ εγκεφάλου και περιφέρειας. Όταν ένα νεύρο ή μια νευρική ρίζα δε λειτουργεί σωστά χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τη μεταφορά της πληροφορίας.

Κατά το νευροφυσιολογικό έλεγχο διεγείρονται τα νεύρα σε κάποιο σημείο και μετριέται ο χρόνος που χρειάζεται να φτάσει το ερέθισμα σε διάφορα άλλα σημεία του νεύρου. Στην περιοχή που διαπιστώνεται καθυστέρηση βρίσκεται μάλλον και το σημείο της βλάβης.

Μπορεί επίσης να διαπιστωθεί εάν η πίεση του νεύρου προκαλεί βλάβη των μυών με το ηλεκτρομυογράφημα. Κατά την εξέταση τοποθετούνται μικρές βελόνα σε συγκεκριμένους μύες, οι οποίοι νευρώνονται από συγκεκριμένες νευρικές ρίζες. Βλάβη των μυών αποτελεί ένδειξη βαριάς βλάβης του νεύρου ή της νευρικής ρίζας.

nerveconductionstudy
Με τη χρήση ειδικής συσκευής, ηλεκτροδίων και βελόνων μπορεί να διαπιστωθεί η θέση και ο βαθμός δυσλειτουργίας των νεύρων 

Ποιά είναι η θεραπεία της οσφυϊκής δισκοκήλης (κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου);

Στις περισσότερες περιπτώσεις(πάνω από 90%), η αντιμετώπιση της οσφυϊκής δισκοκήλης είναι συντηρητική, με άριστα αποτελέσματα. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τα ακόλουθα:

  • Κλινοστατισμό. Κοινώς ξεκούραση στο κρεββάτι. Παλαιότερα άφηναν τους ασθενείς για μεγάλα χρονικά διαστήματα στο κρεββάτι. Οι νεότερες αντιλήψεις υποστηρίζουν ξεκούραση στο κρεββάτι μόνο για λίγες ημέρες (3-4). Μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα. Οι ασθενείς θα πρέπει να προσπαθούν να γυρίσουν γρήγορα στην κανονική τους κινητικότητα.
  • Αποφυγή άρσης βάρους, κάμψης και στροφής του κορμού. Αποφυγή στάσεων που επιδεινώνουν τον πόνο και επιβαρύνουν τη σπονδυλική στήλη.
  • Οσφυϊκό κηδεμόνα για λίγες μόνο ημέρες.
  • Φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχει πλειάδα φαρμάκων στην ιατρική φαρέτρα. Αρχικά προτιμούνται απλά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη. Σταδιακά μπορεί να προστεθούν μυοχαλαρωτικά σε συνδυασμό με παυσίπονα (πχ παρακεταμόλη με κιτρική ορφεναδρίνη). Εάν αυτά δεν είναι αρκετά ακολουθούν τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ιβουπροφαίνη, δικλοφενάκη, μελοξικάμη κλπ). Μια ιδιαίτερη κατηγορία φαρμάκων είναι τα αντιεπιληπτικά (πρεγκαμπαλίνη) και τα οπιούχα (τραμαδόλη). Όλα τα φάρμακα είναι δυνατόν να παρουσιάσουν παρενέργειες. Είναι πολύ σημαντικό η λήψη τους να γίνεται μετά από συνεννόηση με το γιατρό σας και υπό την συνεχή παρακολούθηση του.
  • Φυσιοθεραπεία. Ο φυσιοθεραπευτής θα σας διδάξει τη σωστή στάση του σώματος και της κεφαλής.  Θα σας δείξει ασκήσεις σταθεροποίησης και ενδυνάμωσης των μυών. Πιθανόν να χρησιμοποιήσει ζέστη, κρύο, ηλεκτρικά ερεθίσματα ή άλλες μεθόδους για να απαλύνει τον πόνο και να εμποδίσει την επανεμφάνιση του.
  • Τοπικές εγχύσεις φαρμάκων υπό ακτινολογική καθοδήγηση. Με τη βοήθεια Ακτινοσκοπικού μηχανήματος (C-arm) μπορεί να γίνει έγχυση κορτιζόνης και τοπικού αναισθητικού ενδοτρηματικά.

Σε κάποιες περιπτώσεις (κάτω από 10%), είτε αποτυγχάνει η συντηρητική αγωγή και ο πόνος επιμένει, είτε εμφανίζεται προοδευτική αδυναμία ή παράλυση. Τότε πρέπει να συζητηθεί σοβαρά το ενδεχόμενο χειρουργικής  παρέμβασης. Η πιο συχνή, ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος είναι η οσφυϊκή μικροδισκεκτομή. Πρόκειται για ελάχιστα επεμβατική τεχνική με εξαιρετικά αποτελέσματα και ελάχιστες επιπλοκές. Απαιτεί ελάχιστη παραμονή στην κλινική (μερικές ώρες).

Άλλες τεχνικές που μπορεί να συζητηθούν είναι η δισκοπλαστική με gel (Discogel), η ενδοδισκική ηλεκτροθερμική πλαστική του ινώδους δακτυλίου καθώς επίσης και η σπονδυλοδεσία ή η τοποθέτηση τεχνητού δίσκου. Κάθε μέθοδος έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και οι ασθενείς θα πρέπει να απευθυνθούν σε γιατρό εξειδικευμένο στη σπονδυλική στήλη για καλύτερη αντιμετώπιση.

Κλείστε ένα ραντεβού με τον γιατρό