Διαταραχή βάδισης, δυσκολία στο περπάτημα

Η δυσκολία στο περπάτημα (διαταραχή βάδισης ή βαδίσματος) μπορεί να έχει διάφορες αιτίες. Αυτές μπορεί να ποικίλουν από μια αρθρίτιδα ως μια νευρολογική πάθηση ή ως κάτι πολύ απλό όπως ένα ακατάλληλο παπούτσι. Οι διαφορετικές αιτίες υπαγορεύουν και την ανάλογη θεραπεία.

Τι είναι η βάδιση;

Βάδιση είναι το μοτίβο των κινήσεων με τις οποίες το όρθιο σώμα μετακινείται προς τα εμπρός στηριζόμενο αρχικά στο ένα πόδι και κατόπιν στο άλλο. Κατά τη διενέργεια της βάδισης το ένα πόδι πατά στο έδαφος ενώ το άλλο κινείται προς τα εμπρός για να αναλάβει αυτό τη στήριξη. Κατά τη μεταφορά του βάρους και τα δύο πόδια ακουμπούν στο έδαφος. Συμμετέχει όλο το σώμα. Βλέπουμε κινήσεις των ώμων και των χεριών, κινήσεις της λεκάνης και όλων των αρθρώσεων των κάτω άκρων. Πρόκειται για μια αρκετά πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί καλή ισορροπία, επαρκές μυοσκελετικό σύστημα και σωστή λειτουργία του κεντρικού και περιφερικού νευρικού ελέγχου. Οποιαδήποτε διαταραχή σε κάποιο από τα παραπάνω μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στο περπάτημα. Ο τρόπος βαδίσματος είναι ιδιαίτερος και χαρακτηριστικός για κάθε άνθρωπο.

Τι είναι η διαταραχή βάδισης (βαδίσματος);

Η διαταραχή βάδισης ή δυσκολία στο περπάτημα είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα, ιδιαίτερα σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας. Πρόκειται για διαταραχή στην ακολουθία των κινήσεων που περιγράψαμε παραπάνω, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη μετακίνηση προς τα εμπρός.

Ποιες είναι οι αιτίες διαταραχής βάδισης ή δυσκολίας στο περπάτημα;

Η διαταραχή βάδισης ή δυσκολία στο περπάτημα μπορεί να έχει διάφορα αίτια:

• Τραυματισμοί στη σπονδυλική στήλη, στη λεκάνη , στα κάτω άκρα ή στον εγκέφαλο
• Εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, της λεκάνης και των κάτω άκρων όπως σπονδυλοαρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα του ισχίου ή του γόνατος
• Πίεση των νευρικών ριζών στο επίπεδο της μέσης όπως στην οσφυϊκή στένωση και στην οσφυϊκή δισκοκήλη (μυϊκή αδυναμία, νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα)
• Πίεση του νωτιαίου μυελού στο επίπεδο του αυχένα ή του θώρακα με αποτέλεσμα μυελοπάθεια όπως στην αυχενική μυελοπάθεια
• Παθήσεις του εγκεφάλου όπως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όγκοι εγκεφάλου, υδροκέφαλος
• Νευρολογικές παθήσεις όπως νόσος του Πάρκινσον, πολλαπλή σκλήρυνση, νόσος των πρόσθιων κινητικών νευρώνων
• Παθήσεις των περιφερικών νεύρων όπως διαβητική νευροπάθεια, αλκοολική νευροπάθεια, έλλειψη βιταμίνης Β12
• Παθήσεις των μυών όπως μυοπάθειες, μυοσίτιδες
• Παθήσεις των αγγείων των κάτω άκρων (αγγειογενής διαλείπουσα χωλότητα)
• Παθήσεις του οργάνου της ισορροπίας που προκαλούν ζάλη και ίλλιγγο
• Ορθοπαιδικές παθήσεις του ποδός όπως τενοντίτιδα, πελματιαία απονευρωσίτιδα, πλατυποδία, κοιλιοποδία, μεταταρσαλγία
• Ακατάλληλα υποδήματα

Με ποιους τρόπους εκδηλώνεται η διαταραχή βάδισης;

Η διαταραχή βάδισης ή δυσκοίλια στο περπάτημα μπορεί να εκδηλωθεί ως:

• δυσκολία στην έναρξη της βάδισης με μικρά βήματα στη συνέχεια όπως στον υδροκέφαλο χαμηλής πίεσης
• μικρά συρτά βήματα και κάμψη προς τα εμπρός όπως στη νόσο Πάρκινσον και στον υδροκέφαλο χαμηλής πίεσης
• αστάθεια στη βάδιση όπως στην αυχενική ή θωρακική μυελοπάθεια, σε όγκους του νωτιαίου μυελού, στην πολλαπλή σκλήρυνση, έλλειψη βιταμίνης Β12
• αδυναμία φόρτισης λόγω πόνου όπως στις οστεοαρθρίτιδες
• διακοπή της βάδισης λόγω πόνου μετά από κανονική έναρξη (αγγειογενής και νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα) όπως στην οσφυϊκή στένωση και στις αγγειοπάθειες
• βάσισμα “σαν ψαλίδι” όπως στην εγκεφαλική παράλυση και σε όγκους του νωτιαίου μυελού
• παράλυση ενός ή και των δύο κάτω άκρων
• σπαστική βάδιση όπως στο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, στην αυχενική μυελοπάθεια, σε όγκους του νωτιαίου μυελού

Ποιοι παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχής στη βάδιση;

Η πιθανότητα ανάπτυξης διαταραχής στη βάδιση αυξάνεται με την ηλικία. Οι πιο ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερες καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε δυσκολία στο περπάτημα (διαταραχή βάδισης). Έχουν γενικά πιο αδύνατο μυϊκό σύστημα, πιο αργές αντιδράσεις, χειρότερη αίσθηση ισορροπίας και συνδυαστικών κινήσεων.

Πως μπορεί να βρει ο γιατρός την αιτία της διαταραχής της βάδισης;

Οι αιτίες διαταραχής της βάδισης μπορεί να είναι πολλαπλές και αρκετές φορές να επικαλύπτονται. Αρχικά ο γιατρός μπορεί:

• να παρατηρήσει προσεκτικά τη βάδιση του ασθενούς. Υπάρχουν χαρακτηριστικές παράμετροι της βάδισης όπως το μήκος του διασκελισμού, το μήκος και το πλάτος του βήματος, η γραμμή βαδίσματος, η διάρκεια ενός κύκλου βάδισης και η γωνία του ποδιού που θα λάβει υπόψη του.
• να μετρήσει το μήκος των ποδιών (αν υπάρχει ανισοσκέλεια)
• να εξετάσει τη δύναμη, το μυϊκό τόνο και το συντονισμό των κινήσεων
• Να εξετάσει την όραση και την αρτηριακή πίεση του ασθενούς
• να εξετάσει τη σπονδυλική στήλη και τις αρθρώσεις για δυσμορφίες
• ανάλογα με τον τύπο της βάδισης να κάνει ορθοπαιδική και νευρολογική εξέταση

Με βάση τα ευρήματα από τα παραπάνω μπορεί να ζητήσει ο γιατρός πρόσθετες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου η/και μοιρών της σπονδυλικής στήλης.

Σε ποιο γιατρό πρέπει να πάει κάποιος ασθενής για τη δυσκολία στο περπάτημα;

Για τη δυσκολία στο περπάτημα θα πρέπει να απευθυνθεί  αρχικά κάποιος σε νευρολόγο ή/και ορθοπαιδικό. Αν στη συνέχεια αποδειχτεί ότι η δυσκολία/διαταραχή οφείλεται σε νευροχειρουργική πάθηση όπως ο υδροκέφαλος, η οσφυϊκή στένωση, η αυχενική μυελοπάθεια, όγκος εγκεφάλου, όγκος νωτιαίου μυελού, οσφυϊκή δισκοκήλη, αυχενική δισκοκήλη, τραύμα εγκεφάλου ή σπονδυλικής στήλης, τότε πρέπει να απευθυνθεί σε νευροχειρουργό.