Η Νευροχειρουργική καλείται να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο αριθμό παθήσεων του νευρικού συστήματος καθώς και των ιστών που το περιβάλλουν και το προστατεύουν.

Οι παθήσεις αυτές ανάλογα με την εντόπιση της βλάβης κατά μήκος του νευρικού συστήματος κατηγοριοποιούνται σε παθήσεις του εγκεφάλου, σε παθήσεις της σπονδυλικής στήλης με το περιεχόμενό της (νωτιαίος σάκος, νωτιαίος μυελός, νευρικές ρίζες) και σε παθήσεις των περιφερικών νεύρων.

Ανάλογα με τον ιστό που παρουσιάζει τη βλάβη μπορεί να έχουμε παθήσεις των αγγείων, του νευρικού ιστού, του βοηθητικού νευρικού ιστού, των μεμβρανών ή των ιστών που τα περιβάλλουν (οστά, σύνδεσμοι, αρθρώσεις).

Η διάγνωση αυτών των παθήσεων βασίζεται στην λήψη ολοκληρωμένου ιστορικού, στην κλινική εξέταση, φυσική εξέταση και λεπτομερής νευρολογική εξέταση καθώς και σε μια σειρά από πρόσθετες διαγνωστικές εξετάσεις ανάλογα με την περίσταση: