Κάκωση (τραυματισμός) και κάταγμα σπονδυλικής στήλης

Οι κακώσεις και τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης είναι σοβαρές παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη και χρόνιο πόνο. Η σπονδυλική στήλη είναι μια σύνθετη δομή που περιλαμβάνει σπονδύλους, δίσκους, νεύρα και άλλα μέρη (μύες, συνδέσμους) που υποστηρίζουν το κεφάλι και το συνδέουν με τον κορμό και το κάτω μέρος του σώματος. Οι κακώσεις σε αυτή την περιοχή μπορεί να προκύψουν από ατυχήματα, χρόνια καταπόνηση ή ακόμα και από φυσική φθορά και περιλαμβάνουν:

• Θλάσεις και τραυματισμούς μυών: Οι λιγότερο σοβαρές κακώσεις συνήθως περιλαμβάνουν θλάσεις ή τραυματισμούς γύρω από τη σπονδυλική στήλη.

• Κακώσεις Δίσκων: Οι δίσκοι μπορεί να υποστούν έντονη πίεση, να σκιστούν ή να εξέλθουν από τη φυσική τους θέση (δισκοκήλη).

• Κατάγματα (σπασίματα) σπονδύλων: Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, οι σπονδύλοι μπορεί να σπάσουν ή να συνθλιβούν, ειδικά μετά από ατυχήματα ή πτώσεις.

• Τραυματισμοί και κακώσεις νωτιαίου μυελού ή νεύρων: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο τραυματισμός μπορεί να φτάσει μέχρι τον νωτιαίο μυελό, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα όπως παράλυση χεριών. παράλυση ποδιών, μουδιάσματα, διαταραχές ούρησης ή άλλες νευρολογικές διαταραχές.

• Χρόνιες κακώσεις: Χρόνιες επαναλαμβανώμενες κακώσεις μπορούν να προκαλέσουν μακροχρόνιο πόνο και δυσκαμψία.

Σε τι διαφέρουν οι κακώσεις και τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης από άλλες κακώσεις στο σώμα;

Τα σπονδυλικά κατάγματα είναι διαφορετικά από τα κατάγματα των άνω ή κάτω άκρων. Το κάταγμα ή η εξάρθρωση ενός σπονδύλου μπορεί να προκαλέσει την πίεση και βλάβη του νωτιαίου μυελού ή των νευρικών ριζών από τεμάχια οστού με αποτέλεσμα παραλύσεις άνω ή/και κάτω άκρων, αισθητικές σιαταραχές, διαταραχές βάδισης. Τα περισσότερα κατάγματα σπονδυλικής στήλης είναι αποτέλεσμα τροχαίων ατυχημάτων, πτώσεων, πυροβολισμών ή αθλητικών κακώσεων.

Κάταγμα σπονδύλου με τραυματισμό νωτιαίου μυελού.

Ποια είναι η συχνότητα των τραυματισμών, καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης ανάλογα με την εντόπιση τους;

Η πιο συχνή εντόπιση των κακώσεων και καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης είναι στην αυχενική μοίρα. Στο παρακάτω πίνακα αναφέρονται αναλυτικά οι συχνότητες εμφάνισης ανάλογα με την εντόπιση.

Πίνακας 1:Συχνότητα εμφάνισης τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης (ΣΣ) σε σχέση με την εντόπιση τους.

Ποια είναι τα συνηθη συμπτώματα των κακώσεων και καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης;

Ο τραυματισμός μπορεί να κυμαίνεται από μια απλή θλάση μυών και συνδέσμων μέχρι κατάγματα και εξαρθρώσεις σπονδύλων και παραλύσεις από βλάβη του νωτιαίου μυελού.

Ανάλογα με τη βαρύτητα της βλάβης και την παραμόρφωση, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν:

• πόνο στον αυχένα, στη ράχη ή στη μέση
• διαταραχή ή αδυναμία βάδισης
• αδυναμία κίνησης των άνω και κάτω άκρων (παράλυση)
• αισθητικές διαταραχές (μουδιάσματα)
• διαταραχές ούρησης και αφόδευσης
• σπαστικότητα (σε τραυματισμό του νωτιαίου μυελού)

 Ποια είναι η θεραπεία των κακώσεων και καταγμάτων σπονδυλικής στήλης;

Οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης αναφέρονται σε τραυματισμούς που επηρεάζουν τους σπονδύλους, τους δίσκους μεταξύ τους καθώς και τους μύες και τους συνδέσμους που τους περιβάλλουν, ή τα νεύρα που περνούν μέσα από τη σπονδυλική στήλη. Αυτοί οι τραυματισμοί μπορούν να ποικίλλουν σε σοβαρότητα και έχουν ανάγκη σωστής αντιμετώπισης.

Πολλές κακώσεις και κατάγματα της σπονδυλικής στήλης θεραπεύονται με συντηρητική αγωγή. Οι βαριές όμως κακώσεις μπορεί να χρειαστούν χειρουργική επέμβαση για την αποσυμπίεση του νευρικού ιστού και την αποκατάσταση της συνέχειας και της σταθερότητας σπονδυλικής στήλης.

Η συντηρητική θεραπεία είναι συχνά η πρώτη επιλογή για την αντιμετώπιση των κακώσεων της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η προσέγγιση είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε περιπτώσεις ελαφρύτερων τραυματισμών και μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ακινητοποίηση με τη μορφή είτε του κλινοστατισμού (παραμονή στο κρεβάτι) είτε με τη μορφή εξειδικευμένων ορθώσεων (εξειδικευμένοι κηδεμόνες που ακινητοποιούν τη σπονδυλική στήλη)
• Φαρμακευτική Αγωγή: Η χρήση αναλγητικών και φλεγμονώδων φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής.
• Φυσικοθεραπεία: Οι φυσικοθεραπείες, όπως οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και ελαστικότητας, μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία και να μειώσουν τον πόνο.
• Τεχνικές Χαλάρωσης και Ελαχιστοποίησης του Στρες: Μέθοδοι όπως η μάλαξη, η θερμοθεραπεία και η ηλεκτροθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και της μυϊκής τάσης.
• Τροποποιήσεις του Τρόπου Ζωής: Η αλλαγή στον τρόπο ζωής, όπως η βελτίωση της στάσης του σώματος και η αποφυγή δραστηριοτήτων που προκαλούν πόνο, μπορεί επίσης να βοηθήσει.

Η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις σοβαρών κακώσεων ή όταν η συντηρητική θεραπεία δεν επιφέρι βελτίωση. Οι χειρουργικές επεμβάσεις ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα του τραυματισμού. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Κυφοπλαστική (έγχυση στον σπόνδυλο οστικού τσιμέντου με σκοπό τη σταθεροποίηση του)
• Μικροδισκεκτομή, για την αφαίρεση ενός μέρους του δίσκου που πιέζει τα νεύρα
• Πεταλεκτομή, για την αφαίρεση ενός μέρους του σπονδύλου για να δημιουργηθεί περισσότερος χώρος για τα νεύρα
• Σπονδυλοδεσία (συμβατική ή διαδερμική) με τη χρήση διαυχενικών βιδών και αντικατάσταση δίσκων ή σπονδύλων.

Τι είναι η κυφοπλαστική για την αντιμετώπιση καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης;

Η κυφοπλαστική για την αντιμετώπιση καταγμάτων είναι μια μοντέρνα, ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, η οποία μπορεί να βοηθήσει πάρα πολλούς ασθενείς σήμερα. Μπορεί να διενεργηθεί από έμπειρα χέρια σε ελάχιστα λεπτά. Παρουσιάζει μηδαμινές επιπλοκές επί σωστών ενδείξεων και δίνει τη δυνατότητα ακόμα και σε εύθραυστους, ηλικιωμένους ασθενείς να βρουν μια γρήγορη, ασφαλή και ανώδυνη λύση στο δύσκολο και επώδυνο πρόβλημα ενός σπονδυλικού κατάγματος.

1. Συμπιεστικό κάταγμα σπονδυλικής στήλης 2. Τοποθέτηση του μπαλονιού εντός του σώματος του σπονδύλου 3. Έκπτυξη (φούσκωμα) του μπαλονιού 4. Απομάκρυνση του μπαλονιού και έγχυση οστικού τσιμέντου 5. Το οστικό τσιμέντο σκληραίνει και ο σπόνδυλος επανακτά το ύψος του

Κυφοπλαστική σε πολλαπλά επίπεδα για την αντιμετώπιση οστεοπορωτικών καταγμάτων. Ο ασθενής μπόρεσε να κινητοποιηθεί πλήρως και να λάβει εξιτήριο λίγες ώρες μετά την επέμβαση.

Τι είναι η διαδερμική σπονδυλοδεσία για την αντιμετώπιση καταγμάτων τησ σπονδυλικής στήλης;

Τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί η διαδερμική σπονδυλοδεσία. Πρόκειται για μια κομψή μέθοδο, με τη βοήθεια της οποίας γίνεται τοποθέτηση των βιδών με πολύ μικρές τομές του δέρματος χωρίς να αποκολληθούν οι παρασπονδυλικοί μύες. Με τη χρήση είτε διπλού ακτινολογικού ελέγχου είτε νευροπλοήγησης παρουσιάζει μεγάλη ακρίβεια. Μειώνεται ο κίνδυνος τραυματισμού νευρικού ιστού. Μειώνεται η απώλεια αίματος, ο μετεγχειρητικός πόνος και η μετεγχειρητική παραμονή του ασθενούς στην κλινική.

Συχνές ερωτήσεις πριν από επέμβαση για κάταγμα της σπονδυλικής στήλης

Υπάρχει τρόπος να αποφύγω μια σπονδυλοδεσία σε κακώσεις και κατάγματα της σπονδυλικής στήλης;

Είναι πολύ σημαντική η καλή λήψη ιστορικού, η καλή κλινική εξέταση καθώς και η πολύ καλή μελέτη των ακτινολογικών ευρημάτων. Κάτω από προϋποθέσεις είναι δυνατόν να αποφύγει κανείς τη σπονδυλοδεσία.

Τι είδους νάρκωση θα χρειαστώ για τη διενέργεια της σπονδυλοδεσίας σε κακώσεις και κατάγματα της σπονδυλικής στήλης;

Για τη διενέργεια της σπονδυλοδεσίας χρειάζεται γενική νάρκωση.

Πόσο διάστημα θα μείνω στην κλινική για τη διενέργεια της σπονδυλοδεσίας σε κακώσεις και κατάγματα της σπονδυλικής στήλης;

Η διάρκεια νοσηλείας για την διενέργεια της σπονδυλοδεσίας με μικροχειρουργική αποσυμπίεση και διαδερμική τοποθέτηση βιδών είναι μόλις μία με δύο ημέρες. Ακόμα και στις περιπτώσεις που χρειάζεται ανοιχτή σπονδυλοδεσία, σπάνια ξεπερνά η διάρκεια νοσηλείας τις 3-4 ημέρες.

Πόσο διάστημα θα μείνω στην κλινική για τη διενέργεια της κυφοπλαστικής;

Η διάρκεια νοσηλείας για τη διενέργεια της κυφοπλαστικής  είναι συνήθως λιγότερο από μια μέρα. Οι ασθενείς παίρνουν τις περισσότερες φορές εξιτήριο μερικές ώρες μετά την επέμβαση.

 Πότε μπορώ να επιστρέψω στην εργασία μου μετά τη διενέργεια της σπονδυλοδεσίας;

Αυτό εξαρτάται από το είδος και την ένταση της εργασίας. Στις περιπτώσεις βαριάς εργασίας συνιστάται αποχή τουλάχιστον 12 εβδομάδες. Σε εργασίες μικρότερης σωματικής έντασης μπορεί κάποιος να επιστρέψει με ασφάλεια μετά από 4-8 εβδομάδες.

 Πότε μπορώ να αθληθώ ξανά μετά τη διενέργεια της σπονδυλοδεσίας;

Ελαφριά δραστηριότητα όπως το περπάτημα είναι δυνατή σχεδόν άμεσα μετά την επέμβαση. Λίγο πιο έντονες δραστηριότητες συνιστώνται μετά από 12 εβδομάδες. Πλήρης δραστηριότητα συνιστάται όταν πιστοποιηθεί οστική συνένωση (fusion). Αυτό μπορεί να απαιτήσει 6-12 μήνες.

 Πόσο επικίνδυνη είναι η διενέργεια της σπονδυλοδεσίας;

Η διενέργεια της σπονδυλοδεσίας θεωρείται σήμερα πολύ ασφαλής. Με τη χρήση διπλού ακτινολογικού ελέγχου, νευροπλοήγησης και νευροπαρακολούθησης καθώς και με την ανάλογη εμπειρία μειώνονται οι κίνδυνοι στο ελάχιστο. Υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα επιπλοκών όπως η μόλυνση ή το μετεγχειρητικό αιμάτωμα ή η εκροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Πρόκειται για σπάνιες επιπλοκές, οι οποίες αντιμετωπίζονται χωρίς μακροχρόνιες συνέπειες.

 Τι εμπειρία έχει ο Δρ. Ζευγαρίδης στην αντιμετώπιση των καταγμάτων και στη διενέργεια της σπονδυλοδεσίας και γιατί να τον εμπιστευτώ;

 Ο Δρ. Ζευγαρίδης ασχολείται με την αντιμετώπιση κακώσεων και γενικά των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης από το 1991 (29 έτη). Έχει χειρουργήσει έκτοτε χιλιάδες περιστατικά και διενεργήσει εκατοντάδες σπονδυλοδεσίες τόσο στο εξωτερικό (Γερμανία, Muenchen, Mannheim), όπου εκπαιδεύτηκε και μετεκπαιδεύτηκε για πάνω από 10 έτη, όσο και στην Ελλάδα.

 Ο Δρ. Ζευγαρίδης είναι αριστούχος (βαθμός πτυχίου εννέα) της Ιατρικής Σχολής του  Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ, 1985-1991) και υπότροφος της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (Deutscher Akademischer Austauschdienst, DAAD). Απέκτησε εξολοκλήρου την ειδικότητα του σε μεγάλο Πανεπιστημιακό Κέντρο της Γερμανίας (Ludwig Maximilian Universität München, Klinikum Großhadern) και διετέλεσε επί σειρά ετών επιμελητής σε άλλο μεγάλο κέντρο της Γερμανίας (Klinikum Mannheim).  Από το 2006 είναι Διευθυντής και Επιστημονικός Υπεύθυνος του Νευροχειρουργικού τμήματος της Κλινικής Κυανούς Σταυρός Euromedica Θεσσαλονίκης. Συνεργάζεται επίσης με την Κλινική Λευκός Σταυρός στην Αθήνα.