Συμπτώματα

Η αδυναμία στα πόδια μπορεί να περιγράψει ένα φάσμα συμπτωμάτων, όπως το να νιώθει κανείς αδύναμος, εκτός ισορροπίας, ή χωρίς ενέργεια στα πόδια του.

Η αδυναμία στα χέρια μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, από τις πιο απλές όπως μετά από άσκηση μέχρι τις πιο σοβαρές.

Ανάλογα με την αιτία, η αδυναμία αυτή μπορεί να είναι ήπια ή σοβαρή και να εμφανίζεται ξαφνικά ή σταδιακά. Μπορεί να αφορά στη μία ή και στις δύο πλευρές. Η αδυναμία μπορεί να συνδυαστεί με άλλα συμπτώματα όπως πόνος στη μέση, πόνος στα πόδια, μουδιάσματα, διαταραχές βάδισης, διαταραχές ούρησης.

Συχνές ερωτήσεις για την αδυναμία στα πόδια

Πως μπορεί να εκδηλωθεί η αδυναμία στα πόδια;

Η αδυναμία στα πόδια μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορους τρόπους. Το φάσμα περιλαμβάνει:

1. αδυναμία ορθοστάτησης, αδυναμία να σταθούμε όρθιοι
2. αδυναμία ή δυσκολία βάδισης
3. αίσθηση βάρους στα κάτω άκρα
4. επιμέρους μεμονωμένες κινητικές διαταραχές. Η αδυναμία στα πόδια μπορεί να εκδηλωθεί ως μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη, δηλαδή να αφορά μόνο στο ένα πόδι ή και στα δύο

Εξέταση αδυναμίας ποδιών

Ποια ανατομικά στοιχεία του σώματος μπορεί να διαταχθούν και να προκαλέσουν αδυναμία ποδιών και κάτω άκρων;

Για τη σωστή λειτουργία των κάτω άκρων και των ποδιών είναι απαραίτητη η φυσιολογική λειτουργία:

1. των οστών
2. των αρθρώσεων
3. των μυών
4. των αγγείων και των νεύρων που τα αποτελούν
5. Απαραίτητη επίσης είναι και η σωστή λειτουργία του εγκεφάλου, ο οποίος δίνει τις εντολές για την κίνηση και δέχεται τις εξωτερικές πληροφορίες μέσω του νωτιαίου μυελού.

Οποιαδήποτε διαταραχή σε κάποιο από αυτά τα στοιχεία μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία των κάτω άκρων και των ποδιών, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα όπως πόνος, μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα, δυσκαμψία, αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος, αίσθημα βάρους.

Αδυναμία ποδιών με συνοδά συμπτώματα: μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, αίσθημα βάρους

Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες αδυναμίας στα πόδια;

Αιτίες αδυναμίας κάτω άκρων και ποδιών μπορεί να είναι:

• Φυσιολογική Κόπωση: Υπερβολική άσκηση ή δραστηριότητα, ειδικά αν δεν είστε συνηθισμένοι σε τέτοια επίπεδα δραστηριότητας.
• Παθήσεις εγκεφάλου όπως όγκοι εγκεφάλου, τραύματα εγκεφάλου, ισχαιμία εγκεφάλου, έμφρακτο εγκεφάλου, εκφυλιστικές παθήσεις εγκεφάλου (σκλήρυνση κατά πλάκας, Πάρκινσον)
• Παθήσεις νωτιαίου μυελού όπως αυχενική μυελοπάθεια, όγκοι νωτιαίου μυελού, τραύματα νωτιαίου μυελού, ισχαιμία νωτιαίου μυελού, έμφρακτο νωτιαίου μυελού, νευροεκφυλιστικές παθήσεις νωτιαίου μυελού (πολλαπλή σκλήρηνση ή σκλήρυνση κατά πλάκας, πλάγια μυατροφική σκλήρυνση), σύνδρομο Guillain-Barre
• Παθήσεις σπονδυλικής στήλης με πίεση νευρικών ιστών όπως όγκοι σπονδυλικής στήλης, τραύματα σπονδυλικής στήλης, δισκοκήλη (οσφυϊκή κήλη ή πρόπτωση μεσοσπονδύλιου δίσκου), στένωση σπονδυλικού σωλήνα, σπονδύλωση, σπονδυλοαρθροπάθεια.
• Παθήσεις περιφερικών νεύρων όπως όγκοι περιφερικών νεύρων, τραυματισμοί περιφερικών νεύρων, φλεγμονές (πλεξίτιδα), σύνδρομα πίεσης περιφερικών νεύρων (πάρεση περονιαίου νεύρου), περιφερική νευροπάθεια από διαβήτη, έλλειψη βιταμίνης Β12, αλκοολισμό ή χρήση ουσιών και φαρμάκων
• Μυοσκελετικά προβλήματα: παθήσεις οστών, μυών και αρθρώσεων των κάτω άκρων.
• Μυοπάθειες όπως η μυασθένεια gravis
• Ενδοκρινολογικές διαταραχές όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός ή άλλες διαταραχές που επηρεάζουν τα ενδοκρινή οργάνα.
• Διαταραχές της κυκλοφορίας όπως περιφερική αρτηριακή πάθηση, φλεβίτιδα ή άλλα προβλήματα που επηρεάζουν την κυκλοφορία του αίματος στα πόδια.
• Φαρμακευτικές παρενέργειες: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία ή μυϊκή αδυναμία ως παρενέργεια
• Ελλείψεις Διατροφής: Ελλείψεις σε βιταμίνες ή μέταλλα, όπως η βιταμίνη D, η βιταμίνη B12 ή το μαγνήσιο.
• Άλλες Αιτίες: Οστεοαρθρίτιδα, ινομυαλγία, χρόνια κόπωση και πολλές άλλες συνθήκες.

Σε ποιον γιατρό να απευθυνθώ για αδυναμία στα πόδια;

 Σε περίπτωση αδυναμίας με πόνο που ακτινοβολεί από τη μέση στο κάτω άκρο αναζητείστε Νευροχειρουργό ή Νευρολόγο

Σε περίπτωση αδυναμίας μετά από τοπικό τραυματισμό αναζητείστε Ορθοπαιδικό.

Στις άλλες περιπτώσεις ξεκινείστε από Νευρολόγο.

Ποιες εξετάσεις μπορεί να χρειαστούν για την εύρεση της αιτίας αδυναμίας στα πόδια;

 Αρχικά είναι απαραίτητη η λήψη πλήρους ιστορικού και άρτιας κλινικής, ορθοπαιδικής και νευρολογικής εξέτασης. Ανάλογα με τα ευρήματα μπορεί να χρειαστούν επιπρόσθετες εξετάσεις όπως:

• αξονική τομογραφία εγκεφάλου, αυχενικής, θωρακικής ή οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης
• μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου,  αυχενικής, θωρακικής ή οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης
• νευροφυσιολογικός έλεγχος (ηλεκτρομυογράφημα, SSEPs, νευρογράφημα κλπ)
• οσφυονωτιαία παρακέντηση και εργαστηριακός έλεγχος εγκεφαλονωτιαίου υγρού
• PET scan

Τι σημαίνουν οι διάφοροι όροι όπως πάρεση και πληγία που διάβασα στο διαδίκτυο σε απλά ελληνικά;

 Ο όρος πάρεση χρησιμοποιείται για να περιγράψει μερική αδυναμία. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής μπορεί να κουνήσει κάπως το άκρο. Ο γιατρός θα βαθμολογήσει κατά την εξέταση τη βαρύτητα της αδυναμίας.

 Ο όρος πληγία αναφέρεται για να περιγράψει την πλήρη παράλυση του άκρου. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής δε μπορεί να κουνήσει καθόλου το συγκεκριμένο σημείο του σώματος.

Τύποι παράλυσης: μονοπληγία, παραπληγία, ημιπληγία, τετραπληγία

Εκτός από αυτούς τους όρους μπορεί να συναντήσετε και τους εξής:

Ημιπάρεση και ημιπληγία: σημαίνει αδυναμία μερική ή πλήρη αντίστοιχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στη μια πλευρά μόνο του σώματος και περιλαμβάνει τόσο το άνω όσο και το κάτω άκρο της ίδιας πλευράς. Κύριες αιτίες είναι συνήθως παθήσεις του εγκεφάλου (όγκοι εγκεφάλου, αγγειακό εγγεφαλικό επεισόδιο) και σπανιότερα της αυχενικής μοίρας του νωτιαίου μυελού (όγκοι σπονδυλικής στήλης, αυχενική δισκοκήλη, αυχενική σπονδυλοαρθροπάθεια, αυχενική μυελοπάθεια, ισχαιμία του νωτιαίου μυελού, σκλήρυνση κατά πλάκας).

Παραπάρεση και παραπληγία: σημαίνει αδυναμία μερική ή πλήρη αντίστοιχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, και στα δύο κάτω άκρα. Κύριες αιτίες είναι συνήθως παθήσεις της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (όγκοι σπονδυλικής στήλης, τραυματισμοί σπονδυλικής στήλης, οσφυϊκή δισκοκήλη). Σπανιότερα οφείλεται σε παθήσεις εντοπισμένες ψηλότερα κατά μήκος του νευρικού συστήματος όπως στη θωρακική μοίρα σπονδυλικής στήλης (όγκοι σπονδυλικής στήλης, θωρακική δισκοκήλη, τραύματα σπονδυλικής στήλης, σκλήρυνση κατά πλάκας) ή στον εγκέφαλο (όγκοι εγκεφάλου, τραύματα εγκεφάλου, σκλήρυνση κατά πλάκας).

Τετραπάρεση και τετραπληγία: σημαίνει αδυναμία μερική ή πλήρη αντίστοιχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, και των τεσσάρων άκρων (αναφέρεται δηλαδή και στα χέρια και στα πόδια). Κύριες αιτίες είναι συνήθως παθήσεις της αυχενικής μοίρας του νωτιαίου μυελού (όγκοι σπονδυλικής στήλης, αυχενική δισκοκήλη, αυχενική μυελοπάθεια, τραύματα σπονδυλικής στήλης, σκλήρυνση κατά πλάκας),   και του εγκεφάλου (όγκοι εγκεφάλου, κρανιοεγκεφαλική κάκωση, σκλήρυνση κατά πλάκας).

Σπαστικότητα: Φυσιολογικά οι μύες παρουσιάζουν ένα βαθμό αντίστασης στην παθητική κίνηση. Αυτό ορίζεται ως μυϊκός τόνος. Η αύξηση αυτού του μυϊκού τόνου αναφέρεται ως σπαστικότητα. Πρόκειται δηλαδή για αυξημένη αντίσταση του μυός σε μια παθητική κίνηση που γίνεται πχ από τον εξεταστή και παρουσιάζει αύξηση με την ταχύτητα της κίνησης. Κύριες αιτίες είναι παθήσεις του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Συνοδεύεται με αύξηση των τενόντιων αντανακλαστικών και αύξηση του κλώνου.

Χαλαρή παράλυση: Ενώ στη σπαστικότητα έχουμε αδυναμία με αύξηση του μυϊκού τόνου, στη χαλαρή παράλυση παρατηρούμε μυϊκή αδυναμία με μείωση του μυϊκού τόνου. Κύριες αιτίες είναι παθήσεις του κατώτερου μέρους του νωτιαίου μυελού (μυελικού κώνου) όπως όγκοι σπονδυλικής στήλης, τραύματα σπονδυλικής στήλης, δισκοκήλη) και των νεύρων που εξέρχονται από αυτό (ιππουρίδα) όπως όγκοι, δισκοκήλες.

Η αδυναμία στα χέρια μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, από τις πιο απλές όπως μετά από άσκηση μέχρι τις πιο σοβαρές. 

Η αδυναμία στα χέρια μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να αναπτυχθεί σταδιακά. Μπορεί να αφορά στη μία ή και στις δύο πλευρές. Η αδυναμία μπορεί να συνδυαστεί με άλλα συμπτώματα όπως πόνος στον αυχένα, πόνος στα άνω άκρα και χέρια, μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα, δυσκαμψία, αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος, αίσθημα βάρους.

Για τη σωστή λειτουργία των άνω άκρων και των χεριών είναι απαραίτητη η φυσιολογική λειτουργία των οστών, των αρθρώσεων, των μυών, των αγγείων και των νεύρων που τα αποτελούν. Απαραίτητη επίσης είναι και η σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης με το νωτιαίο μυελό. Οποιαδήποτε διαταραχή σε κάποιο από αυτά τα στοιχεία μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία των άνω άκρων και των χεριών. Η αδυναμία αυτή μπορεί να συνδυαστεί με άλλα συμπτώματα όπως πόνος στον αυχένα, πόνος στα άνω άκρα και χέρια, μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα, δυσκαμψία, αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος, αίσθημα βάρους.

Συχνές ερωτήσεις για την αδυναμία στα χέρια και στα άνω άκρα

Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες αδυναμίας στα χέρια και στα άνω άκρα;

Αιτίες αδυναμίας άνω άκρων και χεριών μπορεί να είναι:

• παθήσεις εγκεφάλου όπως όγκοι εγκεφάλου, τραύματα εγκεφάλου, ισχαιμία εγκεφάλου, αιμορραγία εγκεφάλου, εκφυλιστικές παθήσεις εγκεφάλου
• παθήσεις νωτιαίου μυελού όπως όγκοι νωτιαίου μυελού, τραύματα νωτιαίου μυελού, ισχαιμία νωτιαίου μυελού, έμφρακτο νωτιαίου μυελού, νευροεκφυλιστικές παθήσεις νωτιαίου μυελού (πολλαπλή σκλήρηνση ή σκλήρυνση κατά πλάκας, πλάγια μυατροφική σκλήρυνση)
• παθήσεις σπονδυλικής στήλης με πίεση νευρικών ιστών όπως όγκοι σπονδυλικής στήλης, τραύματα σπονδυλικής στήλης, δισκοκήλη (κήλη ή πρόπτωση μεσοσπονδύλιου δίσκου), στένωση σπονδυλικού σωλήνα, σπονδύλωση/σπονδυλοαρθροπάθεια
• παθήσεις περιφερικών νεύρων όπως όγκοι περιφερικών νεύρων, τραυματισμοί περιφερικών νεύρων, φλεγμονές (βραχιόνια πλεξίτιδα) σύνδρομα πίεσης περιφερικών νεύρων (σύνδρομο θωρακικής εξόδου, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, ωλένια νευρίτιδα)
• παθήσεις οστών, μυών και αρθρώσεων των άνω άκρων
• Μυϊκές παθήσεις: Ασθένειες που επηρεάζουν τους μύες μπορούν να προκαλέσουν αδυναμία, όπως η μυασθένεια.
• Κυκλοφορικά, αγγειακά αίτια: Προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος και στα αγγεία των άνω άκρων και των χεριών μπορούν να επηρεάσουν τη μυϊκή δύναμη και τη λειτουργικότητα των χεριών.
• Έλλειψη βιταμινών ή μεταλλικών στοιχείων: Έλλειψη συγκεκριμένων θρεπτικών στοιχείων, όπως βιταμίνη Β12 ή μαγνήσιο, μπορεί να προκαλέσει αδυναμία.
• Καταπόνηση ή υπερβολική άσκηση: Η σωματική κόπωση από υπερβολική άσκηση ή καταπόνηση μπορεί επίσης να είναι μια αιτία.

Ποιες εξετάσεις μπορεί να χρειαστούν για τη διερεύνηση των αιτιών της αδυναμίας στα χέρια;

Αρχικά είναι απαραίτητη η λήψη πλήρους ιστορικού και άρτιας κλινικής, ορθοπαιδικής και νευρολογικής εξέτασης. Ανάλογα με τα ευρήματα μπορεί να χρειαστούν επιπρόσθετες εξετάσεις όπως:

• αξονική τομογραφία εγκεφάλου και αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης. Με τη χρήση ακτίνων Χ από πολλαπλές κατευθύνσεις και συνδυασμό των πληροφοριών που λαμβάνονται μπορούν να δημιουργηθούν λεπτομερείς εικόνες διατομών των ανατομικών στοιχείων που αποτελούν την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση των οστέινων δομών.
• μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης. Με τη χρήση ραδιοκυμάτων και ενός πολύ ισχυρού μαγνητικού πεδίου μπορούν να αναπαραχθούν λεπτομερείς εικόνες των ανατομικών στοιχείων του αυχένα σε όλες τις διαστάσεις. Είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση του νευρικού ιστού (νωτιαίος μυελός, νευρικές ρίζες) και των μαλακών μορίων.
• νευροφυσιολογικός έλεγχος (ηλεκτρομυογράφημα, SSEPs, νευρογράφημα κλπ). Εάν υπάρχει η υποψία πίεσης ενός νεύρου συστήνεται συχνά η νευροφυσιολογική διερεύνηση. Με τη βοήθεια της μπορεί να καθοριστεί πόσο καλά λειτουργεί ένα νεύρο ή μια νευρική ρίζα και να προσδιοριστεί το σημείο της βλάβης. Πρέπει να φανταστούμε τα νεύρα ως καλώδια που μεταφέρουν πληροφορίες μεταξύ εγκεφάλου και περιφέρειας. Όταν ένα νεύρο ή μια νευρική ρίζα δε λειτουργεί σωστά χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τη μεταφορά της πληροφορίας.
  Κατά το νευροφυσιολογικό έλεγχο διεγείρονται τα νεύρα σε κάποιο σημείο και μετριέται ο χρόνος που χρειάζεται να φτάσει το ερέθισμα σε διάφορα άλλα σημεία του νεύρου. Στην περιοχή που διαπιστώνεται καθυστέρηση βρίσκεται μάλλον και το σημείο της βλάβης.
  Μπορεί επίσης να διαπιστωθεί εάν η πίεση του νεύρου προκαλεί βλάβη των μυών με το ηλεκτρομυογράφημα. Κατά την εξέταση τοποθετούνται μικρές βελόνες σε συγκεκριμένους μύες, οι οποίοι νευρώνονται από συγκεκριμένες νευρικές ρίζες. Βλάβη των μυών αποτελεί ένδειξη βαριάς βλάβης του νεύρου ή της νευρικής ρίζας.Με τη χρήση ειδικής συσκευής, ηλεκτροδίων και βελόνων μπορεί να διαπιστωθεί η θέση και ο βαθμός δυσλειτουργίας των νεύρων
• οσφυονωτιαία παρακέντηση και εργαστηριακός έλεγχος εγκεφαλονωτιαίου υγρού

Σε ποιον γιατρό να απευθυνθώ για αδυναμία στα χέρια και στα άνω άκρα;

Σε περίπτωση αδυναμίας μετά από τοπικό τραυματισμό αναζητείστε ορθοπαιδικό. Σε περίπτωση αδυναμίας με πόνο που ακτινοβολεί από τον αυχένα στο άνω άκρο αναζητείστε Νευροχειρουργό ή Νευρολόγο. Στις άλλες περιπτώσεις ξεκινείστε από Νευρολόγο.

Τι σημαίνουν οι διάφοροι όροι όπως πάρεση και πληγία που διάβασα στο διαδίκτυο,  σε απλά ελληνικά;

Ο όρος πάρεση χρησιμοποιείται για να περιγράψει μερική αδυναμία. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής μπορεί να κουνήσει κάπως το άκρο. Ο γιατρός θα βαθμολογήσει κατά την εξέταση τη βαρύτητα της αδυναμίας.

Ο όρος πληγία αναφέρεται για να περιγράψει την πλήρη παράλυση του άκρου. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής δε μπορεί να κουνήσει καθόλου το συγκεκριμένο σημείο του σώματος.

Εκτός από αυτούς τους όρους μπορεί να συναντήσετε και τους εξής:

Ημιπάρεση και ημιπληγία: σημαίνει αδυναμία μερική ή πλήρη αντίστοιχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στη μια πλευρά μόνο του σώματος και περιλαμβάνει τόσο το άνω όσο και το κάτω άκρο της ίδιας πλευράς. Κύριες αιτίες είναι συνήθως παθήσεις του εγκεφάλου και σπανιότερα της αυχενικής μοίρας του νωτιαίου μυελού.

Παραπάρεση και παραπληγία: σημαίνει αδυναμία μερική ή πλήρη αντίστοιχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, και στα δύο κάτω άκρα. Κύριες αιτίες είναι συνήθως παθήσεις της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Σπανιότερα οφείλεται σε παθήσεις εντοπισμένες ψηλότερα κατά μήκος του νευρικού συστήματος (πχ θωρακική μοίρα σπονδυλικής στήλης, εγκέφαλος)

Τετραπάρεση και τετραπληγία: σημαίνει αδυναμία μερική ή πλήρη αντίστοιχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, και των τεσσάρων άκρων (αναφέρεται δηλαδή και στα χέρια και στα πόδια). Κύριες αιτίες είναι συνήθως παθήσεις της αυχενικής μοίρας του νωτιαίου μυελού και του εγκεφάλου.

Τετραπάρεση ή τετραπληγία παρατηρείται σε βλάβες από τον πρώτο αυχενικό ως τον πρώτο θωρακικό σπόνδυλο (C1-Th1) ενώ παραπάρεση ή παραπληγία σε βλάβες κάτω από τον πρώτο θωρακικό σπόνδυλο (Th2 και κάτω)

Σπαστικότητα: Φυσιολογικά οι μύες παρουσιάζουν ένα βαθμό αντίστασης στην παθητική κίνηση. Αυτό ορίζεται ως μυϊκός τόνος. Η αύξηση αυτού του μυϊκού τόνου αναφέρεται ως σπαστικότητα. Πρόκειται δηλαδή για αυξημένη αντίσταση του μυός σε μια παθητική κίνηση που γίνεται πχ από τον εξεταστή και παρουσιάζει αύξηση με την ταχύτητα της κίνησης. Κύριες αιτίες είναι παθήσεις του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Συνοδεύεται με αύξηση των τενόντιων αντανακλαστικών και αύξηση του κλώνου.

Χαλαρή παράλυση: Ενώ στη σπαστικότητα έχουμε αδυναμία με αύξηση του μυϊκού τόνου, στη χαλαρή παράλυση παρατηρούμε μυϊκή αδυναμία με μείωση του μυϊκού τόνου. Κύριες αιτίες είναι παθήσεις του κατώτερου μέρους του νωτιαίου μυελού (μυελικού κώνου) και των νεύρων που εξέρχονται από αυτό (ιππουρίδα).

Ανοσμία ονομάζεται η απώλεια της όσφρησης. Η αίσθηση της όσφρησης ξεκινά από κύτταρα υποδοχείς του ρινικού βλεννογόνου, από τα οποία ξεκινούν λεπτές ίνες που διαπερνούν τη βάση του κρανίου (τετρημένο πέταλο του ηθμοειδούς οστού). Ακολούθως φθάνουν στον οσφρητικό λοβό όπυ συνάπτονται με τους νευρώνες των οσφρητικών ταινιών. Αυτές με τη σειρά τους καταλήγουν στον κροταφικό λοβό και στον αμυγδαλοειδή πυρήνα.

Οσφρητική οδός

Οποιαδήποτε βλάβη κατά μήκος αυτής της οδού μπορεί να προκαλέσει διαταραχές όσφρησης:

•  Φλεγμονή, λοίμωξη της μύτης και των παραρρίνιων κόλπων
• Κρανιοεγκεφαλική κάκωση
• Όγκοι εγκεφάλου
• Ιογενείς λοιμώξεις
• Φάρμακα
• Έλλειψη βιταμινών
• Νοσήματα κροταφικού λοβού (οσφρητικές ψευδαισθήσεις)
• Επιπλοκές επεμβάσεων στην περιοχή του πρόσθιου κρανιακού βόθρου

Που οφείλεται συνήθως η διαταραχή της όσφρησης ή της ανοσμίας;

 Οι φλεγμονές του ρινικού βλεννογόνου είναι η συνηθέστερη αιτία διαταραχής ή απώλειας της όσφρησης. Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητη αρχικά η εξέταση από ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ). Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορούν αυτές οι διαταραχές να οφείλονται σε παθήσεις του νευρικού συστήματος:

• κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις με ή χωρίς κάταγμα της βάσης του κρανίου
• διάφοροι όγκοι του εγκεφάλου και του κρανίου όπως το μηνιγγίωμα της οσφρητικής αύλακας, το οστέωμα του μετωπιαίου οστού, όγκοι της υπόφυσης, γλοιώματα
• Φλεγμονές, αποστήματα του μετωπιαίου βόθρου

Μπορεί να βελτιωθεί η ανομία;

 Σε περίπτωση διατομής των νεύρων, η βλάβη είναι μη αναστρέψιμη. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις υπάρχει πιθανότητα βελτίωσης, αλλά μπορεί να παρουσιάσει πολύ αργό ρυθμό.

Η απώλεια συνείδησης, που είναι γνωστή και ως λιποθυμία, αποτελεί ένα σύνηθες και συχνά ανησυχητικό ιατρικό σύμπτωμα. Κατά τη διάρκεια μιας λιποθυμίας, ο άνθρωπος χάνει την αίσθηση και την ικανότητά του να αντιδρά σωστά στο περιβάλλον του. Παρακάτω θα εξετάσουμε τον ορισμό της απώλειας συνείδησης, τα αίτια που την προκαλούν, τη διαδικασία διερεύνησης των αιτιών, τις απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις και τη θεραπεία της απώλειας συνείδησης ή λιποθυμίας.

Η απώλεια συνείδησης ή λιποθυμία μπορεί να αποτελεί επείγουσα ιατρική κατάσταση και να απαιτεί άμεση αντιμετώπιση

Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στην απώλεια συνείδησης;

Η απώλεια συνείδησης αναφέρεται στην απότομη απώλεια της συνειδητότητας και της ικανότητας αντίδρασης του ατόμου στο περιβάλλον του. Κατά τη διάρκεια μιας λιποθυμίας, ο άνθρωπος είναι συχνά ανίκανος να διατηρήσει την στάση του, και αναμένεται να πέσει στο έδαφος και πιθανώς να τραυματιστεί. (βλέπε και κρανιοεγκεφαλική κάκωση και κάκωση σπονδυλικής στήλης)

Ποια μπορεί να είναι τα αίτια της απώλειας συνείδησης ή λιποθυμίας;

Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες απώλειας συνείδησης. Κάποια από τα κύρια αίτια περιλαμβάνουν:

• Ορθοστατική υπόταση: Η απώλεια συνείδησης μπορεί να προκαλείται από έλλειψη αίματος προς τον εγκέφαλο κατά την αλλαγή της στάσης από καθιστή σε όρθια.

• Συγκοπές: Οι συγκοπές είναι απότομη απώλεια συνείδησης που προκαλείται από πρόβλημα με την καρδιά, όπως αρρυθμίες και βαλβιδοπάθειες.

• Υπογλυκαιμία: Η χαμηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια συνείδησης.

• Υποθερμία ή θερμοπληξία: Οι ακραίες θερμοκρασίες μπορούν να επηρεάσουν τον οργανισμό και να προκαλέσουν απώλεια συνείδησης.

• Εξάντληση: Η έλλειψη ύπνου, η κακή διατροφή και η υπερκόπωση μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια συνείδησης.

• Αλκοόλ και ναρκωτικά: Η κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών μπορεί να επηρεάσει τη συνείδηση και να οδηγήσει σε λιποθυμία

• Επιληπτική κρίση: Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να προκαλέσουν απώλεια συνείδησης κατά τη διάρκειά τους.

• Πνευμονικά προβλήματα: Ασφυξία, έλλειψη οξυγόνου, ή πνευμονικές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν λιποθυμία.

• Νευρολογικά προβλήματα: Παθήσεις του εγκεφάλου, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο,  εγκεφαλίτιδα, υδροκέφαλος, μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια συνείδησης.

• Τραυματισμοί: Κρανιοεγκεφαλικοί τραυματισμοί μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και να προκαλέσουν απώλεια συνείδησης.

• Κυκλοφορικά προβλήματα: Η κατακράτηση του αίματος σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος μπορεί να είναι αιτία απώλειας συνείδησης.

• Στρες και άγχος: Το συνεχές στρες και το υπερβολική άγχος μπορεί να προκαλέσουν απώλεια συνείδησης.

Πως γίνεται η διερεύνηση της αιτίας της απώλειας συνείδησης ή λιποθυμίας;

Η διερεύνηση των αιτιών της απώλειας συνείδησης ή λιποθυμίας απαιτεί μια σειρά από κλινικές και διαγνωστικές διαδικασίες. Αυτές περιλαμβάνουν:

• Ιστορικό Ασθενούς: Ο ιατρός θα συζητήσει με τον ασθενή για τα συμπτώματα, το προηγούμενο ιστορικό και άλλες σημαντικές πληροφορίες. Οι ερωτήσεις προς τους μάρτυρες του επεισοδίου της απώλειας συνείδησης είναι πολύ σημαντικές.

• Κλινική εξέταση: Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει τον έλεγχο της πίεσης του αίματος, του παλμού, της αναπνοής, και άλλων φυσικών παραμέτρων.

• Εργαστηριακές Εξετάσεις: Ανάλογα με τα συμπτώματα και τις υποψίες του ιατρού, μπορεί να διεξαχθούν εργαστηριακές εξετάσεις όπως ανάλυση αίματος, ανάλυση ούρων και άλλες.

• Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ECG): Χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της λειτουργίας της καρδιάς και την ανίχνευση αρρυθμιών.

• Απεικονιστικές Διαγνωστικές Εξετάσεις: Ειδικές εξετάσεις, όπως απεικονιστικές μέθοδοι (π.χ. αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία), μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του εγκεφάλου και άλλων εσωτερικών οργάνων.

Ποια είναι η αντιμετώπιση, θεραπεία της απώλειας συνείδησης, λιποθυμίας;

Οι διαταραχές της όρασης που οφείλονται σε νευρολογικά αίτια εμπλέκουν προβλήματα στο νευρικό σύστημα που επηρεάζουν την ικανότητα των ματιών να αντιλαμβάνονται τον περιβάλλοντα χώρο. Αυτές οι διαταραχές δεν προκαλούνται από προβλήματα με το ίδιο το μάτι, αλλά από βλάβες ή δυσλειτουργίες στο εγκέφαλο κατά μήκος της οπτικών οδών.

Βλάβες κατά μήκος των οπτικών οδών από διάφορες αιτίες όπως αγγειακό εγγεφαλικό επεισόδιο, γλοίωμα, αδένωμα υπόφυσης, κύστη Rathke, κρανιοφαρυγγίωμα, μηνιγγίωμα, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στην όραση.

Ποιες μπορεί να είναι οι νευρολογικές αιτίες διαταραχής της όρασης;

• Εγκεφαλικό επεισόδιο: Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να προκαλέσει ζημιά στις περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τις οπτικές πληροφορίες, στις οπτικές οδούς ή στο ίδιο το οπτικό νεύρο.
• Πολλαπλή Σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας): Η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί να επηρεάσει τα οπτικά νεύρα, προκαλώντας προβλήματα όπως η οπτική νευρίτιδα.
• Τραύμα Κεφαλής: Τα τραύματα στο κεφάλι (κρανιοεγκεφαλική κάκωση) μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στον εγκέφαλο ή στα οπτικά νεύρα.
• Όγκοι Εγκεφάλου: Οι όγκοι στον εγκέφαλο μπορούν να πιέσουν τα οπτικά νεύρα ή τις οπτικές διαδρομές (οπτικές οδούς), όπως όγκοι της υπόφυσης, μηνιγγιώματα που πιεζουν την οπτική οδό, αστροκυττώματα στην πορεία των οπτικών διαδρομών. Οι όγκοι εγκεφάλου μπορούν να επηρεάσουν την όραση προκαλώντας οίδημα οπτικής θηλής από την άυξηση της ενδοκράνιας πίεσης.
• Νευροοφθαλμικές Παθήσεις: Ασθένειες όπως η νόσος του Leber κλπ.

Πως γίνεται η διερεύνηση και διάγνωση των αιτιών της διαταραχής της όρασης;

Η διάγνωση των διαταραχών της όρασης περιλαμβάνει μια σειρά από εξετάσεις και δοκιμασίες:

• Ιατρικό ιστορικό: Ο γιατρός θα συλλέξει πληροφορίες για τα συμπτώματα, την πορεία τους και τυχόν προηγούμενες ιατρικές παθήσεις.
• Οφθαλμολογική Εξέταση: Περιλαμβάνει την εξέταση της όρασης, των ματιών, των οπτικών νεύρων και των οπτικών πεδίων
• Νευρολογική εξέταση: Λεπτομερής νευρολογική εξέταση για τη διαπίστωση πρόσθετων νευρολογικών σημείων.
• Απεικονιστικές εξετάσεις: Η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (MRI) ή η η αξονική τομογραφία εγκεφάλου (CT) μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό τυχόν ανωμαλιών κατά μήκος της οπτικής οδού.

Με ποιους τρόπους εκδηλώνονται οι διαταραχές όρασης  που οφείλονται σε νευρολογικά αίτια;

Όσον αφορά στην ταχύτητα έναρξης, οι διαταραχές όρασης μπορούν να εκδηλωθούν είτε αιφνίδια (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, σκλήρυνση κατά πλάκας), είτε προοδευτικά (όγκοι εγκεφάλου όπως το γλοίωμα, το μηνιγγίωμα, το αδένωμα υπόφυσης, το κρανιοφαρυγγίωμα, η κύστη Rathke).

Όσον αφορά στην έκταση της διαταραχής της όρασης, αυτή μπορεί να εκδηλωθεί μόνο στο ένα μάτι ή και στα δύο. Μπορεί να διαταραχθεί ολόκληρο το οπτικό πεδίο ή μόνο μέρος αυτού. Η ακριβής εξέταση και εντόπιση των διαταραχών μπορεί να δώσει πολύτιμες πληροφορίες για τον εντοπισμό της βλάβης κατά μήκος της οπτικής οδού.

Οι διαταραχές της ούρησης αποτελούν σύνηθες ιατρικό πρόβλημα που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους σε διάφορες ηλικίες. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να οφείλονται σε πολλά αίτια, με τα νευρολογικά αίτια να αποτελούν ένα τμήμα των περιπτώσεων. Σε αυτό το κείμενο, θα αναλύσουμε τα αίτια, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των διαταραχών της ούρησης.

Οι διαταραχές ούρησης μπορεί να οφείλονται σε προβλήματα του νευρικού συστήματος

Ποια μπορεί να είναι τα αίτια  των διαταραχών της ούρησης;

1. Νευρολογικά Αίτια: Οι νευρολογικές διαταραχές αποτελούν σημαντική αιτία των προβλημάτων με την ούρηση. Οι νευρολογικές παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η κρανιοεγκεφαλική κάκωση, οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, η αυχενική μυελοπάθεια, η δισκοκήλη καθώς και όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στην ελέγχου της ούρησης.

2. Ουρολογικά αίτια: Οι διαταραχές της ούρησης μπορεί επίσης να οφείλονται σε ουρολογικά προβλήματα, όπως πέτρες στην ουροδόχο κύστη, στενώσεις του ουρητηρικού σωλήνα, ή φλεγμονές.

3. Κακοήθειες: Κακοήθειες στον προστάτη, την ουροδόχο κύστη ή τον ουρήθρα μπορούν να περιορίσουν τη ροή της ούρησης και να προκαλέσουν προβλήματα.

4. Συστηματικές Παθήσεις: Καταστάσεις όπως ο διαβήτης και η υπέρταση μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος.

5. Ψυχολογικοί Παράγοντες: Ο στρες και η άγχος μπορούν να επηρεάσουν την ούρηση και να προκαλέσουν διαταραχές όπως ούρηση κατά τη νύχτα.

6. Ηλικία: Η γήρανση μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της ούρησης λόγω της αδυναμίας των μυών του ουρηθρα και της κύστης.

Πως γίνεται η διάγνωση της αιτίας των διατραχών ούρησης;

Η διάγνωση των διαταραχών της ούρησης απαιτεί μια σειρά εξετάσεων. Ο γιατρός συνήθως ξεκινά με λεπτομερές ιστορικό. Στη συνέχεια, εφαρμόζονται διάφορες εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων:

1. Φυσική και νευρολογική εξέταση: Κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, ο γιατρός ελέγχει μεταξλυ άλλων και την κοιλιακή περιοχή με το ουροποιητικό σύστημα. Ακολουθεί νευρολογική εξέταση για τη διαπίστωση τυχόν νευρολογικών προβλημάτων.

2. Ουροδυναμική μελέτη: Αυτή η διαδικασία αξιολογεί τον ρυθμό και τον όγκο της ούρησης, την πίεση της ούρησης και τη ροή της ούρησης.

3. Υπερηχογράφημα: Η υπερηχογραφία είναι χρήσιμη για την αξιολόγηση του ουρολογικού συστήματος και την εντοπισμό ενδεχόμενων ενδοουρητηρικών παθήσεων.

4. Κυστοσκόπηση: Η κυστοσκόπηση επιτρέπει στον γιατρό να εξετάσει τον εσωτερικό τοίχο της κύστης για ενδεχόμενες ανωμαλίες.

5. Αναλύσεις ούρων: Ο έλεγχος των ούρων μπορεί να αποκαλύψει προβλήματα όπως λοίμωξη, αίμα ή άλλες ανωμαλίες.

6. Πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις: Αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία

Ποιες περιπτώσεις διαταραχών ούρησης νευρολογικής αιτιολογίας απαιτούν επείγουσα αντιμετώπιση;

Οι περιπτώσεις διαταραχών ούρησης που οφείλονται σε μαζική δισκοκήλη (με ιππουριδική συνδρομή), σε κακώσεις και όγκους της σπονδυλικής στήλης απαιτούν επείγουσα νευροχειρουργική αντιμετώπιση με αποσυμπίεση του νευρικού ιστού (πεταλεκτομή, μικροδισκεκτομή, σπονδυλοδεσία)

Η δυσκολία στο περπάτημα (διαταραχή βάδισης ή βαδίσματος) μπορεί να έχει διάφορες αιτίες. Αυτές μπορεί να ποικίλουν από μια αρθρίτιδα ως μια νευρολογική πάθηση ή ως κάτι πολύ απλό όπως ένα ακατάλληλο παπούτσι. Οι διαφορετικές αιτίες υπαγορεύουν και την ανάλογη θεραπεία.

Τι είναι η βάδιση;

Βάδιση είναι το μοτίβο των κινήσεων με τις οποίες το όρθιο σώμα μετακινείται προς τα εμπρός στηριζόμενο αρχικά στο ένα πόδι και κατόπιν στο άλλο. Κατά τη διενέργεια της βάδισης το ένα πόδι πατά στο έδαφος ενώ το άλλο κινείται προς τα εμπρός για να αναλάβει αυτό τη στήριξη. Κατά τη μεταφορά του βάρους και τα δύο πόδια ακουμπούν στο έδαφος. Συμμετέχει όλο το σώμα. Βλέπουμε κινήσεις των ώμων και των χεριών, κινήσεις της λεκάνης και όλων των αρθρώσεων των κάτω άκρων. Πρόκειται για μια αρκετά πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί καλή ισορροπία, επαρκές μυοσκελετικό σύστημα και σωστή λειτουργία του κεντρικού και περιφερικού νευρικού ελέγχου. Οποιαδήποτε διαταραχή σε κάποιο από τα παραπάνω μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στο περπάτημα. Ο τρόπος βαδίσματος είναι ιδιαίτερος και χαρακτηριστικός για κάθε άνθρωπο.

Τι είναι η διαταραχή βάδισης (βαδίσματος);

Η διαταραχή βάδισης ή δυσκολία στο περπάτημα είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα, ιδιαίτερα σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας. Πρόκειται για διαταραχή στην ακολουθία των κινήσεων που περιγράψαμε παραπάνω, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη μετακίνηση προς τα εμπρός.

Ποιες είναι οι αιτίες διαταραχής βάδισης ή δυσκολίας στο περπάτημα;

Η διαταραχή βάδισης ή δυσκολία στο περπάτημα μπορεί να έχει διάφορα αίτια:

• Τραυματισμοί στη σπονδυλική στήλη, στη λεκάνη , στα κάτω άκρα ή στον εγκέφαλο
• Εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, της λεκάνης και των κάτω άκρων όπως σπονδυλοαρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα του ισχίου ή του γόνατος
• Πίεση των νευρικών ριζών στο επίπεδο της μέσης όπως στην οσφυϊκή στένωση και στην οσφυϊκή δισκοκήλη (μυϊκή αδυναμία, νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα)
• Πίεση του νωτιαίου μυελού στο επίπεδο του αυχένα ή του θώρακα με αποτέλεσμα μυελοπάθεια όπως στην αυχενική μυελοπάθεια
• Παθήσεις του εγκεφάλου όπως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όγκοι εγκεφάλου, υδροκέφαλος
• Νευρολογικές παθήσεις όπως νόσος του Πάρκινσον, πολλαπλή σκλήρυνση, νόσος των πρόσθιων κινητικών νευρώνων
• Παθήσεις των περιφερικών νεύρων όπως διαβητική νευροπάθεια, αλκοολική νευροπάθεια, έλλειψη βιταμίνης Β12
• Παθήσεις των μυών όπως μυοπάθειες, μυοσίτιδες
• Παθήσεις των αγγείων των κάτω άκρων (αγγειογενής διαλείπουσα χωλότητα)
• Παθήσεις του οργάνου της ισορροπίας που προκαλούν ζάλη και ίλλιγγο
• Ορθοπαιδικές παθήσεις του ποδός όπως τενοντίτιδα, πελματιαία απονευρωσίτιδα, πλατυποδία, κοιλιοποδία, μεταταρσαλγία
• Ακατάλληλα υποδήματα

Με ποιους τρόπους εκδηλώνεται η διαταραχή βάδισης;

Η διαταραχή βάδισης ή δυσκοίλια στο περπάτημα μπορεί να εκδηλωθεί ως:

• δυσκολία στην έναρξη της βάδισης με μικρά βήματα στη συνέχεια όπως στον υδροκέφαλο χαμηλής πίεσης
• μικρά συρτά βήματα και κάμψη προς τα εμπρός όπως στη νόσο Πάρκινσον και στον υδροκέφαλο χαμηλής πίεσης
• αστάθεια στη βάδιση όπως στην αυχενική ή θωρακική μυελοπάθεια, σε όγκους του νωτιαίου μυελού, στην πολλαπλή σκλήρυνση, έλλειψη βιταμίνης Β12
• αδυναμία φόρτισης λόγω πόνου όπως στις οστεοαρθρίτιδες
• διακοπή της βάδισης λόγω πόνου μετά από κανονική έναρξη (αγγειογενής και νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα) όπως στην οσφυϊκή στένωση και στις αγγειοπάθειες
• βάσισμα “σαν ψαλίδι” όπως στην εγκεφαλική παράλυση και σε όγκους του νωτιαίου μυελού
• παράλυση ενός ή και των δύο κάτω άκρων
• σπαστική βάδιση όπως στο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, στην αυχενική μυελοπάθεια, σε όγκους του νωτιαίου μυελού

Ποιοι παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχής στη βάδιση;

Η πιθανότητα ανάπτυξης διαταραχής στη βάδιση αυξάνεται με την ηλικία. Οι πιο ηλικιωμένοι αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερες καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε δυσκολία στο περπάτημα (διαταραχή βάδισης). Έχουν γενικά πιο αδύνατο μυϊκό σύστημα, πιο αργές αντιδράσεις, χειρότερη αίσθηση ισορροπίας και συνδυαστικών κινήσεων.

Πως μπορεί να βρει ο γιατρός την αιτία της διαταραχής της βάδισης;

Οι αιτίες διαταραχής της βάδισης μπορεί να είναι πολλαπλές και αρκετές φορές να επικαλύπτονται. Αρχικά ο γιατρός μπορεί:

• να παρατηρήσει προσεκτικά τη βάδιση του ασθενούς. Υπάρχουν χαρακτηριστικές παράμετροι της βάδισης όπως το μήκος του διασκελισμού, το μήκος και το πλάτος του βήματος, η γραμμή βαδίσματος, η διάρκεια ενός κύκλου βάδισης και η γωνία του ποδιού που θα λάβει υπόψη του.
• να μετρήσει το μήκος των ποδιών (αν υπάρχει ανισοσκέλεια)
• να εξετάσει τη δύναμη, το μυϊκό τόνο και το συντονισμό των κινήσεων
• Να εξετάσει την όραση και την αρτηριακή πίεση του ασθενούς
• να εξετάσει τη σπονδυλική στήλη και τις αρθρώσεις για δυσμορφίες
• ανάλογα με τον τύπο της βάδισης να κάνει ορθοπαιδική και νευρολογική εξέταση

Με βάση τα ευρήματα από τα παραπάνω μπορεί να ζητήσει ο γιατρός πρόσθετες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις όπως μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου η/και μοιρών της σπονδυλικής στήλης.

Σε ποιο γιατρό πρέπει να πάει κάποιος ασθενής για τη δυσκολία στο περπάτημα;

Για τη δυσκολία στο περπάτημα θα πρέπει να απευθυνθεί  αρχικά κάποιος σε νευρολόγο ή/και ορθοπαιδικό. Αν στη συνέχεια αποδειχτεί ότι η δυσκολία/διαταραχή οφείλεται σε νευροχειρουργική πάθηση όπως ο υδροκέφαλος, η οσφυϊκή στένωση, η αυχενική μυελοπάθεια, όγκος εγκεφάλου, όγκος νωτιαίου μυελού, οσφυϊκή δισκοκήλη, αυχενική δισκοκήλη, τραύμα εγκεφάλου ή σπονδυλικής στήλης, τότε πρέπει να απευθυνθεί σε νευροχειρουργό.

Τι είναι η διαταραχή ομιλίας (δυσκολία στην ομιλία);

Η διαταραχή ομιλίας είναι μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο δυσκολεύεται να δημιουργήσει ή να κατανοήσει τους ήχους της ομιλίας που είναι απαραίτητοι για τη επικοινωνία με άλλα άτομα.

Που μπορεί να οφείλεται η δυσκολία στην ομιλία (διαταραχή ομιλίας);

Η δυσκολία στην ομιλία (διαταραχή ομιλίας) μπορεί να οφείλεται:

• σε διαταραχές στη δίοδο του αέρα από το λάρυγγα (βράχνιασμα, αφωνία από λαρυγγίτιδες κλπ)
• σε διαταραχές στο συγχρονισμό των μυών του φάρυγγα και του στόματος για την παραγωγή των φθόγγων (δυσαρθρία όπως σε περιπτώσεις αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, όγκων εγκεφάλου, κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων, μυοπάθειας, Πάρκινσον)
• διαταραχές στην αντίληψη και στον νοητικό σχηματισμό των λέξεων (αφασία αισθητική ή κινητική, όπως σε περιπτώσεις αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, όγκων εγκεφάλου, κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων)

Τι είναι το μούδιασμα;

Το μούδιασμα είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα που αναφέρουν οι ασθενείς καθημερινά στο γιατρό. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος και της κεφαλής και σημαίνει συνήθως μειωμένη ή αλλοιωμένη αίσθηση στο συγκεκριμένο σημείο. Οι ασθενείς αναφέρουν επίσης μυρμηκιάσματα, αίσθηση ρεύματος, καψίματος ή βελόνων. Μπορεί να οφείλεται σε κάτι απλό και ακίνδυνο όπως το πλάκωμα του χεριού στον ύπνο ή σε κρίση άγχους. Μπορεί όμως να υποκρύπτονται και πιο σοβαρά αίτια.

Μούδιασμα και μυρμήκιασμα στα δάκτυλα

Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες του μουδιάσματος;

Το μούδιασμα μπορεί να οφείλεται:

• σε παρατεταμένη πίεση κάποιου σημείου του σώματος (υποχωρεί σύντομα)
• σε αγχώδη διαταραχή (συχνά γύρω από το στόμα, στα χέρια)
• σε έλλειψη βιταμινών
• σε ενδοκρινολογικές διαταραχές (υποθυρεοειδισμός)
• σε παθήσεις του εγκεφάλου (κρανιοεγκεφαλική κάκωση, όγκοι εγκεφάλου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλαπλή σκλήρυνση)
• σε παθήσεις του νωτιαίου μυελού και των νευρικών ριζών (πολλαπλή σκλήρυνση, όγκοι του νωτιαίου μυελού, ενδοσκληρίδιοι εξωμυελικοί όγκοι όπως νευρίνωμα και μηνιγγίωμα)
• σε παθήσεις της σπονδυλικής στήλης (αυχενική δισκοκήλη, θωρακική δισκοκήλη, οσφυϊκή δισκοκήλη, στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, όγκοι της σπονδυλικής στήλης, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης)
• σε παθήσεις των περιφερικών νεύρων (σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, ωλένια νευρίτιδα, όγκοι των περιφερικών νεύρων, πολυνευροπάθεια από σακχαρώδη διαβήτη ή άλλες αιτίες)

Πότε θα μας ανησυχήσει ένα μούδιασμα ώστε να αναζητήσουμε ιατρική συμβουλή;

Εάν το μούδιασμα επιμένει ή χειροτερεύει ή/και συνοδεύεται από:

• παράλυση στο χέρι, στο πόδι ή στο πρόσωπο
• από διαταραχές στην ομιλία
• διαταραχές στην όραση
• δυνατό πονοκέφαλο

Έχω μούδιασμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Πότε ανησυχώ;

Το μούδιασμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και στην περιοχή του περινέου (γύρω από τον πρωκτό) μπορεί να οφείλεται σε παρατεταμένη πίεση στην περιοχή (πολύωρη ποδηλασία) ή σε τοπικές φλεγμονές. Μπορεί όμως σε κάποιες περιπτώσεις να αποτελεί σύμπτωμα μιας πιο σοβαρής κατάστασης που ονομάζεται ιππουριδική συνδρομή. Πρόκειται για πίεση των νεύρων μέσα στο σπονδυλικό κανάλι, συνήθως από κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου ή από όγκους της σπονδυλικής στήλης. Συνοδεύεται από παράλυση στα πόδια και ορθοκυστικές διαταραχές. Αποτελεί επείγουσα νευροχειρουργική κατάσταση.

Ο πονοκέφαλος είναι ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα που αναφέρουν ασθενείς γενικά  και το πιο συχνό σύμπτωμα που ακούν νευρολόγοι στα ιατρεία τους. Περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους μπορεί να παρουσιάσει πονοκέφαλο τέτοιας βαρύτητας ώστε να χρειαστεί να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν παρατηρούνται παθολογικά ευρήματα κατά την εξέταση και ο γιατρός θα καθοδηγηθεί αρχικά στη διάγνωση από το ιστορικό. Κατά τη λήψη του είναι σημαντικό να διευκρινιστούν τα παρακάτω:

• Πως ξεκίνησε ο πονοκέφαλος; Σταδιακά ή απότομα;
• Πόσο κράτησε ο πονοκέφαλος;
• Τι χαρακτήρα είχε ο πονοκέφαλος; Σαν ρεύμα, σαν μαχαιριά, σαν σφυριά, κλπ;
• Έχει συγκεκριμένη εντόπιση ή πιάνει όλο το κεφάλι;
• Έχει περιοδικότητα; Εμφανίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα;
• Ποια είναι η ένταση του;
• Υπάρχει τραυματισμός της κεφαλής;
• Υπάρχουν άλλα συμπτώματα που τον συνοδεύουν όπως ζάλη, ναυτία, διαταραχές όρασης, κλπ;

Με τη βοήθεια αυτών των πληροφοριών θα μπορέσει ο γιατρός να κατευθύνει και τις πρόσθετες εξετάσεις.

Από τις πιο σημαντικές πληροφορίες είναι πόσο μεγάλο χρονικό διάστημα υποφέρει ο άρρωστος από πονοκέφαλο. Ασθενείς με οξεία εισβολή μιας βαριάς κεφαλαλγίας αντιμετωπίζονται τελείως διαφορετικά από αυτούς που έχουν χρόνιο πονοκέφαλο για πολλά έτη.

Σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται οι πονοκέφαλοι;

Υπάρχουν διάφορα είδη κατηγοριοποίησης των πονοκεφάλων. Σημαντικότερα από αυτά είναι η διαφοροποίηση ανάλογα με την αιτία και ανάλογα με τη χρονιότητα (πόσο αιφνίδια και πόσο χρόνο υποφέρει ο ασθενής από πονοκέφαλο).

Πώς κατηγοριοποιούνται οι πονοκέφαλοι ανάλογα με την αιτία τους.

Οι πονοκέφαλοι χωρίζονται ανάλογα με την αιτία τους σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

• Πρωτοπαθείς πονοκέφαλοι. Σε αυτούς δε βρίσκουμε κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα. Ο ακτινολογικός έλεγχος με αξονική ή/και μαγνητική τομογραφία και ο υπόλοιπος εργαστηριακός έλεγχος δε δείχνουν αξιόλογα παθολογικά ευρήματα. Παραδείγματα τέτοιων πονοκεφάλων είναι η ημικρανία, η κεφαλαλγία τάσης, η αθροιστική κεφαλαλγία (cluster headache).
• Δευτεροπαθείς πονοκέφαλοι. Σε αυτούς τους πονοκεφάλους βρίσκουμε κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα. Ο ακτινολογικός και εργαστηριακός έλεγχος παρουσιάζει παθολογικά ευρήματα στον εγκέφαλο ή στον αυχένα που εξηγούν τον πονοκέφαλο. Τέτοια ευρήματα μπορεί να είναι όγκοι εγκεφάλου, εγκεφαλική αιμορραγία, ανεύρυσμα εγκεφάλου, υδροκέφαλος, θρομβώσεις, αυχενική δισκοκήλη. Πρόκειται για παθήσεις με τις οποίες ασχολούνται κυρίως νευροχειρουργοί σε αντιδιαστολή με τους πρωτοπαθείς πονοκεφάλους. Με αυτούς ασχολούνται κυρίως οι νευρολόγοι.
• Νευραλγίες κρανίου και προσώπου. Αυτές οφείλονται σε δυσλειτουργία ή βλάβη ενός νεύρου στην περιοχή του κρανίου και του προσώπου. Η θεραπεία τους μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική. Τυπικά παραδείγματα είναι η νευραλγία τρίδυμου νεύρου, η νευραλγία του γλωσσοφαρυγγικού νεύρου και η ινιακή νευραλγία (νευραλγία του ελάσσονος ινιακού νεύρου).

Πως διαφοροποιούνται οι πονοκέφαλοι ανάλογα με το πόσο χρόνο υποφέρει ο ασθενής;

Οι πονοκέφαλοι διαχωρίζονται ανάλογα με τον τρόπο εμφάνισης και τη διάρκεια τους σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

• Οξύς απότομος πονοκέφαλος. Η απότομη έναρξη πολύ δυνατού πονοκεφάλου που διαρκεί λεπτά ή ώρες μπορεί να υποκρύπτει ενδοεγκεφαλική αιμορραγία ή μόλυνση του εγκεφάλου. Για αυτό το λόγο απαιτεί επείγουσα αξιολόγηση και αντιμετώπιση.
  Οι ασθενείς με υπαραχνοειδή αιμορραγία από ρήξη ανευρύσματος ή αγγειώματος έχουν απότομο, οξύ, πολύ μεγάλης έντασης πονοκέφαλο που συνοδεύεται από αυχενική δυσκαμψία. Τον περιγράφουν ως το δυνατότερο πονοκέφαλο που ένιωσαν ποτέ (“σαν σφυριά στο κεφάλι”). Μπορεί να συνοδεύεται από απώλεια συνείδησης και ήπια νευρολογικά συμπτώματα (παραλύσεις, μουδιάσματα)
  Οι ασθενείς με ενδοεγκεφαλική αιμορραγία μπορεί να παρουσιάσουν πονοκέφαλο με εμετούς και συχνά απώλεια συνείδησης. Σχεδόν πάντα παρουσιάζουν νευρολογικό έλλειμμα λόγω καταστροφής εγκεφαλικής ουσίας. Η αυχενική δυσκαμψία είναι σπάνια.
  Ο πονοκέφαλος που εμφανίζεται σε μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα δεν είναι τόσο αιφνίδιος. Εξελίσσεται σε διάστημα μερικών ωρών. Συνοδεύεται από πυρετό και από πολύ έντονη αυχενική δυσκαμψία στην περίπτωση της μηνιγγίτιδας.
• Υποξύς πονοκέφαλος. Κεφαλαλγία που επιμένει για εβδομάδες ή μήνες μπορεί να υποδηλώνει την έναρξη κάποιου χρόνιου προβλήματος όπως η ημικρανία ή η κεφαλαλγία τάσης. Μπορεί όμως να αποτελεί σύμπτωμα πιο σοβαρών καταστάσεων:
  Κεφαλαλγία από αυξημένη ενδοκράνια πίεση λόγω ύπαρξης όγκων, υποσκληρίδιου αιματώματος ή αποφρακτικού υδροκέφαλου. Ο πονοκέφαλος διαρκεί για εβδομάδες ή μήνες. Μπορεί να επιδεινώνεται σε καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκράνια πίεση, όπως ο βήχας, το φτέρνισμα και το σκύψιμο. Μπορεί ο πονοκέφαλος να ξυπνά τον ασθενή.
  Κροταφική αρτηρίτιδα. Οι ασθενείς παρουσιάζουν γενική κακουχία, απώλεια βάρους, επίμονη κεφαλαλγία και ευαισθησία του τριχωτού της κεφαλής. Οι κρανιακές αρτηρίες (ιδιαίτερα οι επιβολής κροταφικές) είναι διατεταμένες και ευαίσθητες. Υπάρχει κίνδυνος τύφλωσης λόγω ισχαιμίας του οπτικού νεύρου. Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) είναι αυξημένη και η διάγνωση τίθεται με τη βιοψία της κροταφικής αρτηρίας. Οι ασθενείς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα με κορτιζόνη.
  Κεγαλαλγία μετά από τραύμα κεφαλής (ελαφρά εγκεφαλική διάσειση). Πρόκειται για συχνό σύμπτωμα και μπορεί να συνοδεύεται από ζάλη, ιλλίγγους, αίσθημα κόπωσης, κακή διάθεση, καταθλιπτική συνδρομή.
• Χρόνιος πονοκέφαλος. Κεφαλαλγία που διαρκεί για χρόνια έχει συνήθως διαφορετικές αιτίες από τις δύο προηγούμενες περιπτώσεις. Οι πιο συχνές καταστάσεις με χρόνια κεφαλαλγία είναι η ημικρανία και η κεφαλαλγία τάσης.
  Η ημικρανία μπορεί να προκαλέσει βαριά σφύζουσα ή παλλόμενη κεφαλαλγία, γενικευμένη ή πλαγιωμένη στη μια πλευρά της κεφαλής. Συχνά συνοδεύεται από ναυτία, εμέτους και μεγάλη ευαισθησία στο φως και στον ήχο. Τα ημικρανικά επεισόδια μπορεί να προκαλέσουν δυνατό πόνο για ώρες έως ημέρες και μπορούν να έχουν τέτοια ένταση ώστε να προκαλούν αναπηρία. Προειδοποιητικά συμπτώματα γνωστά ως αύρα μπορεί να εμφανιστούν πριν από τον πονοκέφαλο. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν εκλάμψεις φωτός, τμηματικά σκοτώματα (τυφλά σημεία), σχηματοποιημένες ψευδαισθήσεις, τσιμπήματα, παραισθησίες ή μουδιάσματα στο πρόσωπο, στο άνω ή κάτω άκρο.
  Η κεφαλαλγία τάσης έχει επίμονο και συνεχή χαρακτήρα. Δεν παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά επεισόδια της ημικρανίας. Συνοδεύεται από διαταραχές ύπνου, καταθλιπτική διάθεση, αίσθημα κόπωσης. Οι ασθενείς περιγράφουν ένα συσφιγκτικό άλγος στο κεφάλι.

Τι είναι η οσφυαλγία;

Οσφυαλγία ονομάζουμε τον πόνο χαμηλά στη ράχη, στην περιοχή της μέσης (περιοχή της οσφύος=μέσης). Με τον όρο αυτό περιγράφεται ένα σύμπτωμα. Δεν αποτελεί κάποια συγκεκριμένη πάθηση. Μερικές φορές μπορεί ο πόνος να επεκτείνεται στη λεκάνη και στους γλουτούς. Εάν ο πόνος επεκτείνεται ή ακτινοβολεί στο κάτω άκρο (στο μηρό, στη γάμπα, στο πόδι) τότε μιλάμε για ισχιαλγία, για πόνο κατά μήκους του ισχιακού νεύρου.

Με τον όρο οσφυαλγία εννοούμε τον πόνο χαμηλά στη μέση (οσφυϊκή χώρα). Πρόκειται για σύμπτωμα και όχι για πάθηση.

Η οσφυαλγία (λουμπάγκο) είναι πάρα πολύ συχνή πάθηση. Αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς λόγους απουσίας από την εργασία. Αξίζει να αναφερθεί ότι 80% των ανθρώπων θα παρουσιάσουν κάποτε στη ζωή τους πόνο στη μέση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων πρόκειται για αυτοϊάσιμη κατάσταση, η οποία θα βελτιωθεί σύντομα χωρίς ιδιαίτερη θεραπεία, πέρα από απλά παυσίπονα. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν μέσα σε 2-4 εβδομάδες. Η πλειονότητα των υπολοίπων (90%) το αργότερο σε 12 εβδομάδες. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να διαρκέσει πάνω από 3 μήνες, οπότε μιλάμε για την περίπτωση της χρόνιας οσφυαλγίας.

Ποιες είναι οι αιτίες του πόνου στη μέση (της οσφυαλγίας);

Οι αιτίες αυτού του συμπτώματος μπορεί να είναι πολλαπλές. Συχνά υπάρχει δυσκολία στην εύρεση τους. Η σπονδυλική στήλη στην περιοχή της μέσης (οσφύος, οσφυϊκή μοίρα σπονδυλικής στήλης) αποτελείται από:

• σπονδύλους (οστά)
• μεσοσπονδύλιους δίσκους (ελαστικά μορφώματα ανάμεσα στους σπονδύλους που απορροφούν κραδασμούς και επιτρέπουν κάποια κίνηση)
• αρθρώσεις (μικρές ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις στο πίσω μέρος των σπονδύλων σε ζεύγη)
• συνδέσμους
• μύες με τους τένοντες τους
• νεύρα που διαπερνούν το σπονδυλικό κανάλι και εξέρχονται από τη σπονδυλική στήλη μέσα από τα μεσοσπονδύλια τρήματα

Οποιαδήποτε από αυτές τις δομές μπορεί να αποτελέσει πηγή πόνου.

 Στις εικόνες διαφαίνεται η πολυπλοκότητα της σπονδυλικής στήλης στήλης και των μοιρών που την αποτελούν καθώς και των πολλαπλών συνδέσμων που την κρατούν ενωμένη. Γίνεται έτσι κατανοητό πόσο δύσκολο είναι μερικές φορές να βρεθεί η αιτία του πόνου.

Σε άλλες περιπτώσεις θα πρέπει να αποκλειστούν παθήσεις των σπλάχνων της κοιλιάς και της λεκάνης (ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, παθήσεις των νεφρών κλπ) που μπορούν να παρουσιάσουν πόνο στη μέση.

Συνηθίζεται να διακρίνεται η οσφυαλγία ανάλογα με την ανατομική δομή που πάσχει. Αν πάσχει ο μεσοσπονδύλιος δίσκος, ο πόνος ονομάζεται δισκογενής. Αν πάσχουν οι οπίσθιες (ζυγοαποφυσιακές) αρθρώσεις (facets), ονομάζεται σύνδρομο οπίσθιων (ζυγοαποφυσιακών) αρθρώσεων (facet syndrome). Παρακάτω θα αναφερθούμε σε μερικές από τις συχνότερες αιτίες του πόνου στη μέση (της οσφυαλγίας).

Στα συχνότερα αίτια του πόνου στη μέση περιλαμβάνονται:

• Τραυματισμός, διάταση ή καταπόνηση των μυών, τενόντων και συνδέσμων της σπονδυλικής στήλης (μυοσυνδεσμικές κακώσεις). Αποτελούν πολύ συχνό αίτιο πόνου στη μέση.
• Παθήσεις του μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοπάθεια). Σημαντική και συχνή (σχεδόν ένας στους τέσσερις ασθενείς) αιτία πόνου στη μέση.
• Σύνδρομο οπίσθιων (ζυγοαποφυσιακών) αρθρώσεων (facet syndrome)
• Στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη.
• Σπονδυλόλυση. Συχνή αιτία σε νεαρά άτομα.
• Σπονδυλολίσθηση. Μπορεί να είναι συνέπεια αληθινής σπονδυλόλυσης, συγγενούς ανωμαλίας των αρθρώσεων, εκφυλιστικών αλλοιώσεων, τραυμάτων, διήθησης και διάβρωσης των οστών από όγκους, μολύνσεις κλπ, ή ακόμα και ιατρογενής μετά από επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη.
• Μικροαστάθεια της σπονδυλικής στήλης. Αναφέρεται σε περιπτώσεις χωρίς φανερή σπονδυλολίσθηση, αλλά με σαφή επιδείνωση των προβλημάτων σε φυσιολογική φόρτιση της σπονδυλικής στήλης με εκδήλωση πόνου και παραμόρφωσης.
• Κατάγματα σπονδύλων. Μπορεί να συμβούν είτε μετά από τραυματισμούς και κακώσεις είτε αυτόματα σε περιπτώσεις βαριάς οστεοπόρωσης ή διήθησης και διάβρωσης των σπονδύλων από όγκους ή μολύνσεις.
• Όγκοι της σπονδυλικής στήλης
• Μολύνσεις, φλεγμονές της σπονδυλικής στήλης (σπονδυλίτιδα, δισκίτιδα, σπονδυλοδισκίτιδα, αυτόματες ή ιατρογενείς μετά από επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη)
• Ρευματολογικές παθήσεις (Νόσος Scheuermann, νόσος Bechterew ή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα κλπ)
• Παθήσεις της κοιλιάς και της λεκάνης (παθήσεις των νεφρών, ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, , παθήσεις της χοληδόχου κύστης, σύνδρομο ιερολαγόνιων αρθρώσεων)

Αυξάνεται ή μειώνεται ο πόνος στη μέση και η συχνότητα των επεισοδίων πόνου στη μέση με την ηλικία;

Ο πόνος στη μέση, κατά μια γενική αντίληψη, θεωρείται ότι μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας. Μια πιο συστηματική αξιολόγηση των στοιχείων (Dionne et al) έδειξε ότι υπάρχει μια μείωση του ήπιου, καλοήθους πόνου στη μέση στις μεγαλύτερες ηλικίες (κορύφωση του πόνου γύρω στα 50-55). Αντίθετα παρατηρήθηκε αύξηση του πολύ δυνατού πόνου σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αν λάβει κανείς υπόψην το γεγονός της συνεχούς ανόδου του ποσοστού των ηλικιωμένων ανθρώπων, ιδιαίτερα στο δυτικό κόσμο, κατανοεί την ανάγκη για σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση. Επειδή ο ισχυρός πόνος στη μέση δε θεραπεύεται εύκολα και μπορεί να οδηγήσει σε λειτουργική ανεπάρκεια του ηλικιωμένου ασθενούς, είναι μεγάλης σημασίας η έγκαιρη και επαρκής παρέμβαση.

Υπάρχουν διαφορές στην αιτία του πόνου στη μέση ανάλογα με την ηλικία;

Ο πόνος στη μέση έχει συνήθως διαφορετικές αιτίες ανάλογα με την ηλικία. Στο νέο πληθυσμό παρατηρείται πόνος στη μέση κυρίως από μυοσυνδεσμικές κακώσεις από έντονη σωματική καταπόνηση και από παθήσεις του μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοπάθεια, δισκοκήλη). Με την πάροδο της ηλικίας αυξάνεται το ποσοστό του πόνου που οφείλεται σε αρθρίτιδες (σπονδυλοαρθρίτιδα, σύνδρομο μικρών αρθρώσεων), σε στένωση του σπονδυλικού σωλήνα από διάφορα αίτια καθώς και σε κατάγματα (οστεοπορωτικά ή παθολογικά).

Υπάρχει συσχέτιση του πόνου στη μέση με την άρση βάρους και γενικά τη σωματική καταπόνηση;

Ασφαλώς και υπάρχει συσχέτιση του πόνου στη μέση με την άρση βάρους και τη σωματική καταπόνηση. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία πώς σηκώνουμε τα βάρη, πώς κινούμαστε και σε τι κατάσταση βρίσκεται το μυϊκό μας σύστημα.

Υπάρχει συσχέτιση του πόνου στη μέση με το βάρος του ασθενούς;

Ο πόνος στη μέση παρουσιάζει συσχέτιση με το αυξημένο βάρος του ασθενούς. Υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα παρουσιάζουν συχνότερα πόνο στη μέση. Πιθανή αιτία αυτού του γεγονότος είναι η έλλειψη σωματικής άσκησης και ενίσχυσης των μυών γύρω από τη σπονδυλική στήλη. Το μυϊκό αυτό σύστημα παίζει προστατευτικό ρόλο και βοηθά στηναπορρόφηση κραδασμών και τραυματισμών.

Υπάρχει συσχέτιση του πόνου στη μέση με την ψυχική κατάσταση του ασθενούς;

Ο πόνος στη μέση είναι πάρα πολύ συχνό φαινόμενο. Παρόλα αυτά δεν αντιδρούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο σε αυτή τη δυσάρεστη και περιοριστική κατάσταση. Ακόμα και αν δύο άνθρωποι έχουν το ίδιο επίπεδο πόνου, μπορεί να παρουσιάσουν τελείως διαφορετική αντίδραση. Αυτές οι διαφορές οφείλονται σε μεγάλο μέρος σε διαφορετικές ψυχολογικές συμπεριφορές και προοπτικές.

Ο περιορισμός της φυσιολογικής κίνησης λόγω πόνου μπορεί να προκαλέσει ψυχική δυσφορία. Αυτή με τη σειρά της μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο στη μέση. Οι προσωπικές πεποιθήσεις για την υγεία και οι στρατηγικές αντιμετώπισης προβλημάτων που υιοθετεί ο καθένας μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική κατάσταση και το επίπεδο της αντίληψης του πόνου. Εάν κάποιος είναι ψυχικά επιβαρυμένος και κατακλύζεται από αρνητικές σκέψεις, πιθανώς θα αντιλαμβάνεται τον πόνο πιο έντονα. Οι ψυχολογικές αυτές αλλαγές επηρεάζουν τον εγκέφαλο και την αντίληψη του πόνου.

Δεν παίζει όμως ρόλο μόνο η προηγούμενη ψυχολογική κατάσταση. Και ο ίδιος ο πόνος μπορεί να προκαλέσει αλλαγές  στον εγκέφαλο μας. Όταν ο πόνος χρονίσει, μεταβάλλονται όχι μόνο τα δίκτυα συνάψεων του πόνου αλλά προκαλούνται αλλαγές και στα δίκτυα συνάψεων υπεύθυνα για το συναίσθημα.Η αγχώδης κατάσταση καταλαμβάνει έτσι κεντρική θέση στη αντίδραση στον πόνο.

Πότε πρέπει να ανησυχήσει ο ασθενής με πόνο στη μέση ώστε να απευθυνθεί σε γιατρό;

Ο πόνος στη μέση θα πρέπει να ανησυχήσει τους ασθενείς στις παρακάτω περιπτώσεις (red flags):

• Όταν ο πόνος στη μέση ξεκίνησε αμέσως μετά από μια πτώση ή ένα ατύχημα. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει πάντα η υποψία ενός κατάγματος, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους με οστεοπόρωση.
• Όταν είναι πάρα πολύ έντονος, δεν ανταποκρίνεται σε απλά παυσίπονα και επιμένει για πολλές ημέρες.
• Όταν δεν περιορίζεται στη μέση αλλά επεκτείνεται και στο πόδι και μπορεί να συνοδεύεται από μούδιασμα και αδυναμία.
• Όταν εμφανίζονται συγχρόνως προβλήματα στην ούρηση και αφόδευση (υποψία ιππουριδικής συνδρομής, επείγουσα νευροχειρουργική κατάσταση).
• Όταν ο πόνος είναι κυρίως νυχτερινός και ξυπνά τον ασθενή.
• Όταν ο πόνος στη μέση εμφανίζεται ξαφνικά σε ασθενείς με ιστορικό κακοήθειας (καρκίνου)

Με ποιο τρόπο γίνεται η διάγνωση της αιτίας για πόνο στη μέση;

Η διερεύνηση ξεκινά με τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και με τη φυσική και νευρολογική εξέταση. Θα διαπιστωθεί από τον ή την θεράποντα ιατρό εάν υπάρχει ευαισθησία, υπαισθησία (μουδιάσμαστα) ή κάποια μυϊκή αδυναμία. Θα αξιολογηθεί η κινητικότητα της μέσης σε όλες τις κατευθύνσεις.

Με τη βοήθεια των πληροφοριών από τη λήψη του ιστορικού και τη φυσικής και νευρολογική εξέτασης μπορεί να αποφασίσει ο γιατρός ποιες πρόσθετες εξετάσεις θα χρειαστεί για να βρει την αιτία του πόνου στη μέση. Τέτοιες εξετάσεις είναι οι εξής:

• Απλές ακτινογραφίες. Οι απλές ακτινογραφίες της μέσης μπορεί να δείξουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις, οστεόφυτα, καθίζηση δίσκων ή σπονδύλων καθώς και αλλοιώσεις της φυσιολογικής λόρδωσης.
• Αξονική τομογραφία. Με τη χρήση ακτίνων Χ από πολλαπλές κατευθύνσεις και συνδυασμό των πληροφοριών που λαμβάνονται μπορούν να δημιουργηθούν λεπτομερείς εικόνες διατομών των ανατομικών στοιχείων που αποτελούν την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση των οστέινων δομών.
• Μαγνητική τομογραφία. Με τη χρήση ραδιοκυμάτων και ενός πολύ ισχυρού μαγνητικού πεδίου μπορούν να αναπαραχθούν λεπτομερείς εικόνες των ανατομικών στοιχείων της μέσης σε όλες τις διαστάσεις. Είναι πολύ σημαντική στην αξιολόγηση του νευρικού ιστού (νωτιαίος μυελός, νευρικές ρίζες) και των μαλακών μορίων.
• Νευροφυσιολογική διερεύνηση. Εάν υπάρχει η υποψία πίεσης νευρικού ιστού συστήνεται συχνά ο νευροφυσιολογικός έλεγχος. Με τη βοήθεια του μπορεί να καθοριστεί πόσο καλά λειτουργεί μια νευρική ρίζα ή ένα νεύρο και να προσδιοριστεί με σχετική ακρίβεια το σημείο της βλάβης.
  Πρέπει να φανταστούμε τα νεύρα ως καλώδια που μεταφέρουν πληροφορίες μεταξύ εγκεφάλου και περιφέρειας. Όταν ένα νεύρο ή μια νευρική ρίζα δε λειτουργεί σωστά χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τη μεταφορά της πληροφορίας.
  Κατά το νευροφυσιολογικό έλεγχο διεγείρονται τα νεύρα σε κάποιο σημείο και μετριέται ο χρόνος που χρειάζεται να φτάσει το ερέθισμα σε διάφορα άλλα σημεία του νεύρου. Στην περιοχή που διαπιστώνεται καθυστέρηση βρίσκεται μάλλον και το σημείο της βλάβης.
  Μπορεί επίσης να διαπιστωθεί εάν η πίεση του νεύρου προκαλεί βλάβη των μυών με το ηλεκτρομυογράφημα. Κατά την εξέταση τοποθετούνται μικρές βελόνα σε συγκεκριμένους μύες, οι οποίοι νευρώνονται από συγκεκριμένες νευρικές ρίζες. Βλάβη των μυών αποτελεί ένδειξη βαριάς βλάβης του νεύρου ή της νευρικής ρίζας.

Ποια είναι η σχέση των ευρημάτων στις παραπάνω εξετάσεις με την τελική διάγνωση της αιτίας για πόνο στη μέση;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές έχουμε θετικά ευρήματα στις παραπάνω εξετάσεις χωρίς να υπάρχει αντιστοιχία και αναλογία με τα συμπτώματα. Διαπιστώνονται πολύ συχνά σε τυχαίες ακτινολογικές εξετάσεις βαριές αλλοιώσεις, οι οποίες όμως δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα. Αντίθετα, βλέπουμε στη διερεύνηση ασθενών με έντονα υποκειμενικά συμπτώματα ελάχιστα ευρήματα στον απεικονιστικό και νευροφυσιολογικό έλεγχο. Έχει πολύ μεγάλη σημασία η σωστή ερμηνεία των ευρημάτων και η αντιστοίχιση τους με τα υπάρχοντα συμπτώματα. Λάθη σε αυτό το σημείο οδηγούν συχνά σε λανθασμένη διάγνωση και περιττές επεμβάσεις.

Ποια είναι η σχέση των ευρημάτων στις παραπάνω εξετάσεις με την τελική διάγνωση της αιτίας για πόνο στη μέση;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές έχουμε θετικά ευρήματα στις παραπάνω εξετάσεις χωρίς να υπάρχει αντιστοιχία και αναλογία με τα συμπτώματα. Διαπιστώνονται πολύ συχνά σε τυχαίες ακτινολογικές εξετάσεις βαριές αλλοιώσεις, οι οποίες όμως δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα. Αντίθετα, βλέπουμε συχνά στη διερεύνηση ασθενών με έντονα υποκειμενικά συμπτώματα ελάχιστα ευρήματα στον απεικονιστικό και νευροφυσιολογικό έλεγχο. Έχει πολύ μεγάλη σημασία η σωστή ερμηνεία των ευρημάτων και η αντιστοίχιση τους με τα υπάρχοντα συμπτώματα. Λάθη σε αυτό το σημείο οδηγούν συχνά σε λανθασμένη διάγνωση και περιττές επεμβάσεις.

Πόσο πρέπει να ανησυχούν ασθενείς με διάγνωση δισκοκήλης στη μαγνητική τομογραφία;

Η διάγνωση δισκοκήλης στη μαγνητική τομογραφία από μόνη της δεν αποτελεί λόγο ιδιαίτερης ανησυχίας. Ο προσδιορισμός του μεγέθους, της θέσης και της χρονιότητας της δισκοκήλης και κυρίως ο συνδυασμός με υπάρχοντα συμπτώματα θα καθοδηγήσουν τη διάγνωση και την ανάγκη θεραπευτικής παρέμβασης. Οι ασθενείς θα πρέπει να να συμβουλεύονται το θεράποντα κλινικό γιατρό για την κατάλληλη ερμηνεία των ακτινολογικών ευρημάτων.

Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν για τον πόνο στη μέση που προέρχεται από τη σπονδυλική στήλη;

Στις περισσότερες περιπτώσεις ελαφράς και μέτριας βαρύτητας, ο πόνος στη μέση θα υποχωρήσει με απλά παυσίπονα χωρίς να χρειαστεί η μεσολάβηση γιατρού, μέσα σε δύο με τρεις εβδομάδες. Εάν ο πόνος επιμένει, ο γιατρός θα συστήσει κάποιες θεραπείες:

Φαρμακευτική αγωγή για τον πόνο στη μέση

Ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει μια σειρά από φάρμακα που βοηθούν στη καταπολέμηση του πόνου:

• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ιβουπροφαίνη, δικλοφενάκη, μελοξικάμη κλπ)
• Μυοχαλαρωτικά μόνα τους ή σε συνδυασμό με παυσίπονα (πχ παρακεταμόλη με κιτρική ορφεναδρίνη)
• Οπιοειδή

Όλα τα φάρμακα είναι δυνατόν να παρουσιάσουν παρενέργειες. Είναι πολύ σημαντικό η λήψη τους να γίνεται μετά από συνεννόηση με το γιατρό σας και υπό την συνεχή παρακολούθηση του.

Συντηρητικές πρακτικές για τον πόνο στη μέση

Φυσιοθεραπεία. Ο φυσιοθεραπευτής θα σας διδάξει τη σωστή στάση του σώματος.  Θα σας δείξει ασκήσεις σταθεροποίησης και ενδυνάμωσης των μυών. Πιθανόν να χρησιμοποιήσει ζέστη, κρύο, ηλεκτρικά ερεθίσματα όπως τη διαδερμική ηλεκτρική διέγερση (TENS, μικρά ηλεκτρόδια τοποθετούνται κοντά στις περιοχές του πόνου και μεταφέρουν μικρούς ηλεκτρικούς παλμούς που μειώνουν την αίσθηση του πόνου στη αυχένα) ή άλλες μεθόδους για να απαλύνει τον πόνο και να εμποδίσει την επανεμφάνιση του.

Επεμβατικές πρακτικές για τον πόνο στη μέση

Τοπικές ενέσεις κορτιζόνης. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τοπικές ενέσεις κορτιζόνης στις μικρές ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις της μέσης ή στην περιοχή εξόδου των νεύρων υπό ακτινολογική καθοδήγηση σε μια προσπάθεια καταπολέμησης της τοπικής φλεγμονής. Μπορεί να συνδυαστούν με τοπικό αναισθητικό φάρμακο.

Χειρουργική θεραπεία. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί επέμβαση στη μέση για την αντιμετώπιση του πόνου. Συνιστάται κυρίως στις περιπτώσεις που ο πόνος στη μέση συνοδεύεται από νευρολογική σημειολογία (μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, αδυναμία άνω άκρων, διαταραχή βάδισης κλπ) από πίεση νευρικής ρίζας. Ανάλογα με την αιτία μπορεί να συζητηθούν διάφορα ενδεχόμενα όπως καυτηριασμός με ραδιοσυχνότητες, μικροδισκεκτομή, τρηματεκτομή, σπονδυλοδεσία.

 Θα πρέπει να τονιστεί ότι ένα ελάχιστο ποσοστό των ασθενών που παρουσιάζονται με πόνο στη μέση θα χρειαστούν κάποιου είδους χειρουργική επέμβαση.

Ποια είναι η πρόγνωση του πόνου στη μέση; Γιατί αρκετές φορές επιμένει ο πόνος στη μέση παρά τη θεραπευτική αγωγή;

Η πρόγνωση του πόνου στη μέση είναι σε γενικές γραμμές πολύ καλή. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για αυτοπεριοριζόμενη κατάσταση. Οι ασθενείς βρίσκουν γρήγορα ανακούφιση και γυρνούν στις προηγούμενες δραστηριότητες τους μέσα σε λίγες εβδομάδες. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, ο πόνος μπορεί να επιμένει για αρκετό καιρό και να μην υποχωρεί παρά τις θεραπείες. Σε περίπτωση παράτασης του πόνου για πάνω από τρεις μήνες έχουμε τη χρόνια οσφυαλγία. Παρατηρείται επιμονή του πόνου, ο οποίος συνοδεύεται από καυσαλγίες, δυσαισθησίες και επηρεάζει το θυμικό και τη διάθεση του ασθενούς. Η θεραπεία αυτού του χρόνιου πόνου είναι πολύ πιο δύσκολη.

Γιατί ακούμε και διαβάζουμε τόσο διαφορετικά πράγματα για τον πόνο στη μέση;

Ο πόνος στη μέση, όπως έχει γίνει σαφές από τα παραπάνω, μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές αιτίες. Είναι φυσικό λοιπόν να ακούγονται διαφορετικές απόψεις, οι οποίες μπορεί να μπερδέψουν τους ασθενείς. Ευτυχώς, ο πόνος στη μέση αποτελεί στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτοιάσιμη κατάσταση. Οι ασθενείς βελτιώνονται αυτόματα σε μικρό χρονικό διάστημα. Στις περιπτώσεις όμως που παρατηρείται επιμονή και προστίθενται νευρολογικά συμπτώματα είναι απαραίτητη η συνδρομή γιατρού με εξειδίκευση στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.

Ποιος γιατρός ασχολείται με τον πόνο στη μέση;

Ο πόνος στη μέση είναι στις περισσότερες περιπτώσεις μια αυτοιάσιμη κατάσταση. Απλά παυσίπονα και λίγη ξεκούραση φέρνουν γρήγορα ανακούφιση χωρίς την ανάγκη ειδικής ιατρικής παρέμβασης. Εάν ο πόνος επιμένει θα πρέπει να ζητηθεί η αρωγή γιατρού, Νευροχειρουργού ή ορθοπαιδικού, που είναι εξειδικευμένος στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης.

Ο πόνος στην πλάτη είναι μια διαδεδομένη παθολογική κατάσταση που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. Αυτή μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή ζωή και την ποιότητα της ζωής του ατόμου που την αντιμετωπίζει. Ο πόνος στην πλάτη παρουσιάζει μικρότερη συχνότητα από τον πόνο στη μέση και τον πόνο στον αυχένα διότι αφορά στη  θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η περιοχή αυτή είναι σχετικά σταθερή και άκαμπτη επειδή περιβάλλεται από το θωρακικό κλωβό που προστατεύει την καρδιά και τους πνεύμονες.

Η θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης είναι σχετικά άκαμπτη λόγω του περιβάλλοντος θωρακικού κλωβού

Από που μπορεί να προέρχεται ο πόνος στην πλάτη;

Ο πόνος στην πλάτη μπορεί να προέρχεται από:

• Σπονδύλους
• Αρθρώσεις
• Μεσοσπονδύλιους δίσκους
• Μύες και συνδέσμους
• Θωρακικές πλευρές
• Περιεχόμενο θωρακικού κλωβού όπως καρδιά, περικάρδιο, πνεύμονες, υπεζοκώτας, μεγάλα αγγεία (αορτή)

Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες του πόνου στην πλάτη;

• Μυοσκελετικά προβλήματα: Οι διαταραχές των μυών, των σπονδυλικών δίσκων, ή των αρθρώσεων μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην πλάτη. Αυτές οι διαταραχές συχνά περιλαμβάνουν οστεοαρθρίτιδα, δισκοκήλη.
• Τραυματισμοί: Τροχαία ατυχήματα, πτώσεις, και άλλοι τραυματισμοί μπορεί να προκαλέσουν άμεσο πόνο στην πλάτη.
• Κατάγματα θωρακικών σπονδύλων. Μπορεί να είναι είτε αυτόματα σε περιπτώσεις βαριάς οστεοπόρωσης ή διήθησης των σπονδύλων από όγκους, είτε μετά από τραυματισμούς (βλέπε και κατάγματα σπονδυλικής στήλης)
• Όγκοι θωρακικής μοίρας σπονδυλικής στήλης. Αυτοί μπορεί να είναι πρωτοπαθείς εξωμηννιγγικοί ή ενδομηνιγγικοί-εξωμυελικοί (μηνιγγιώματα, νευρινώματα,, επενδυμώματα), ή ενδομηνιγγικοί-ενδομυελικοί (αστροκυττώματα), ή δευτεροπαθείς (μεταστάσεις)
• Στάση και κίνηση: Κακή στάση, έλλειψη άσκησης, και επαναλαμβανόμενες κινήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε πόνο στην πλάτη.
• Παραμορφωτικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης όπως κύφωση, σκολίωση ή συνδυασμός αυτών.
• Αυτοάνοσα νοσήματα που προκαλούν αρθρίτιδες όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Πιο συχνές σε γυναίκες με χαρακτηριστικό τον πρωινό πόνο και την πρωινή δυσκαμψία μετά την έγερση από το κρεββάτι.
• Προβλήματα των εσωτερικών οργάνων του θωρακικού κλωβού όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η περικαρδίτιδα, η πνευμονική εμβολή, η πνευμονία, το ανεύρυσμα της θωρακικής αορτής. Είναι σημαντική η αξιολόγηση των συνοδευτικών συμπτωμάτων όπως το προκάρδιο άλγος, η δύσπνοια, η ζάλη, η υπόταση.
• Κακή διατροφή: Η διατροφή που περιέχει ανεπαρκείς θρεπτικές ουσίες μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο στην πλάτη.
• Ψυχολογικοί παράγοντες: Ο στρες, η κατάθλιψη, και η άγχος μπορεί να επηρεάσουν την αντίληψη του πόνου στην πλάτη και να τον κάνουν πιο έντονο.
• Ηλικία: Ο πόνος στην πλάτη είναι συχνότερος σε ηλικιωμένους ανθρώπους λόγω της φυσιολογικής φθοράς των μυών και των σπονδύλων.

Ποιες ιδιότητες και ποια χαρακτηριστικά μπορεί να έχει ο πόνος στην πλάτη;

Ο πόνος στην πλάτη μπορεί να έχει διάφορες ιδιότητες και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

• Μπορεί να είναι σταθερός ή να εμφανίζεται σποραδικά ή περιοδικά.
• Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή προοδευτικά.
• Μπορεί να απλώνεται σε όλη την πλάτη ή μόνο σε μια περιοχή της.
• Μπορεί να έχει ποικίλη ένταση και να πάρει διάφορους χαρακτήρες όπως οξύς, διαξιφιστικός, αίσθημα καύσου, θερμός, σαν σκίσιμο, συντριπτικός (σαν βάρος).
• Μπορεί να βελτιώνεται με την ξεκούραση και την κατάκλιση και να επιδεινώνεται με την κίνηση ή να εντείνεται τη νύχτα και να ξυπνά τον ασθενή
• Μπορεί να είναι εντοπισμένος (σε ένα μόνο σημείο) ή να αντανακλά (να μεταδίδεται σε άλλα μέρη της πλάτης) ή να συνοδεύεται με πόνο στο πόδι ή πόνο στο χέρι.
• Ο πόνος στην πλάτη μπορεί να χειροτερεύει με ορισμένες κινήσεις και να βελτιώνεται με κάποιες άλλες.
• Μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα όπως αδυναμία, μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, πρήξιμο, ερυθρότητα, παραμορφώσεις.
• Ο πόνος στο πόδι μπορεί να είναι απλά ενοχλητικός ή να φτάνει σε τέτοια ένταση ώστε να επηρεάζει τη στάση και τη βάδιση.

Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι χρήσιμες για το γιατρό και μπορεί να βοηθήσουν στην εύρεση της αιτίας του πόνου στο πόδι.

 Ποια είναι η αντιμετώπιση (θεραπεία) του πόνου στην πλάτη;

Η ισχιαλγία μπορεί να παρουσιάσει ποικιλία εντοπίσεων και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών

Ο πόνος στο πόδι (ισχιαλγία) αποτελεί πολύ συχνό σύμπτωμα και απασχολεί πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Πρόκειται για μια συμπτωματική αντίδραση του οργανισμού μας που μπορεί να οφείλεται σε ποικίλες αιτίες, όπως τραυματισμοί, φλεγμονές, υπερβολική χρήση, ή ακόμα και συστηματικές παθήσεις. Ο πόνος στο πόδι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητά μας, περιορίζοντας την κινητικότητα και προκαλώντας ανασφάλεια.

Ποιες ιδιότητες και ποια χαρακτηριστικά μπορεί να έχει ο πόνος στο πόδι (ισχιαλγία);

Ο πόνος στο πόδι μπορεί να έχει διάφορες ιδιότητες και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

• Μπορεί να είναι σταθερός ή να εμφανίζεται με διαλείμματα, σποραδικά ή περιοδικά.
• Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή προοδευτικά.
• Μπορεί να απλώνεται σε όλο το πόδι ή μόνο σε μια περιοχή του όπως ο μηρός, το γόνατο ή η γάμπα.
• Μπορεί να έχει ποικίλη ένταση και να πάρει διάφορους χαρακτήρες όπως οξύς, διαξιφιστικός, αίσθημα καύσου, θερμός, σαν σκίσιμο, συντριπτικός (σαν βάρος).
• Μπορεί να είναι εντοπισμένος (σε ένα μόνο σημείο) ή να αντανακλά (να μεταδίδεται σε άλλα μέρη του ποδιού).
• Ο πόνος στο πόδι μπορεί να χειροτερεύει με ορισμένες κινήσεις και να βελτιώνεται με κάποιες άλλες.
• Μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα όπως αδυναμία, μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, πρήξιμο, ερυθρότητα, παραμορφώσεις.
• Ο πόνος στο πόδι μπορεί να είναι απλά ενοχλητικός ή να φτάνει σε τέτοια ένταση ώστε να επηρεάζει τη στάση και τη βάδιση.

Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι χρήσιμες για το γιατρό και μπορεί να βοηθήσουν στην εύρεση της αιτίας του πόνου στο πόδι.

Ποιες αιτίες μπορεί να έχει ο πόνος στο πόδι;

Ο πόνος στο πόδι μπορεί να έχει πολλές αιτίες:

• Τραυματισμοί στο πόδι. Αποτελούν πάρα πολύ συχνή αιτία για πόνο στο πόδι. Ιστορικό θλάσης, μυών, διάτασης, διαστρέμματος ή ρήξης συνδέσμων, κατάγματος οδηγεί εύκολα στη διάγνωση με κάποιες πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις.
• Αρθρίτιδες (ισχίου, γόνατος, ποδοκνημικής). Παρουσιάζουν πόνο στην περιοχή της άρθρωσης που πάσχει. Μπορεί να αντανακλά και έξω από την άρθρωση. Μπορεί να είναι μεμονωμένες εκφυλιστικές αλλοιώσεις ή στα πλαίσια συστηματικής νόσου όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ουρική αρθρίτιδα κλπ.
• Μυϊκοί πόνοι από έντονη κούραση ή απώλεια ηλεκτρολυτών.
• Πίεση νεύρου στη σπονδυλική στήλη από οσφυϊκή δισκοκήλη ή από οσφυϊκή στένωση. Μπορεί να συνοδεύεται από μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, αδυναμία ποδιού. Ο συνδυασμός έντονου πόνου στα πόδια (ή και ξαφνική υποχώρηση αυτού) με μεγάλη αδυναμία κάτω άκρων και ορθοκυστικές διαταραχές μπορεί να σημαίνει ιππουριδική συνδρομή και αποτελεί νευροχειρουργική επείγουσα κατάσταση.
• Νευροπάθεια των περιφερικών νεύρων στα πλαίσια συστηματικής νόσου όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, σε παρανεοπλασματικά σύνδρομα (καρκίνος), σε έλλειψη βιταμίνης Β12 κλπ
• Παθήσεις των αρτηριών στα πλαίσια αρτηριοσκλήρωσης. Οι ασθενείς παρουσιάζουν συνήθως την κλασική εικόνα της διαλείπουσας χωλότητας. Μπορούν να περπατήσουν για κάποια μέτρα ελεύθερα, κατόπιν όμως πρέπει να σταθούν ή να καθίσουν λόγω πόνου στα πόδια. Πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από τη νευρογενή διαλείπουσα χωλότητα που συναντάμε στην οσφυϊκή στένωση. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει απότομη πλήρης απόφραξη της αρτηρίας με εμφάνιση πολύ έντονου πόνου. Το πόδι γίνεται κρύο και ωχρό και δε μπορεί να ψηλαφηθεί σφυγμός. Αποτελεί επείγουσα αγγειοχειρουργική κατάσταση.
• Παθήσεις των φλεβών. Φλεβική θρόμβωση μπορεί να
   συμβεί σε κατακεκλιμένους ασθενείς, μετά από κατάγματα ή επεμβάσεις. Συνοδεύεται από οίδημα συνήθως στη γάμπα. Αποτελεί επείγουσα κατάσταση και μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική εμβολή.
• Πίεση νεύρων περιφερικά
• Όγκοι νεύρων όπως νευρινώματα, όγκοι οστών
• Φλεγμονές

Ποια χαρακτηριστικά του πόνου στο πόδι μπορούν να βοηθήσουν στην εύρεση της αιτίας;

Τα χαρακτηριστικά του πόνου στο πόδι μπορούν να παρέχουν σημαντικές ενδείξεις για τη διαφορική διάγνωση της αιτίας. Η διαφορική διάγνωση αποσκοπεί στον προσδιορισμό της αιτίας του πόνου, βασιζόμενη στα χαρακτηριστικά του πόνου και συνήθως απαιτεί εξετάσεις και αξιολόγηση από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας. Ορισμένα χαρακτηριστικά που βοηθούν στη διαφορική διάγνωση περιλαμβάνουν:

• Τοποθεσία και κατανομή του πόνου στο πόδι. Η ακριβής εντόπιση και ακριβής περιγραφή της κατανομής του πόνου στο πόδι (πχ κατά μήκος ενός νεύρου, μιας νευρικής ρίζας ή εντός μιας άρθρωσης) μπορούν να βοηθήσουν.
• Ιστορικό τραυματισμού, απότομης κίνησης.Εάν υπήρξε πρόσφατος τραυματισμός, πτώση, χτύπημα, έντονη άσκηση κλπ.
• Χαρακτήρας του πόνου στο πόδι. Αίσθημα ηλεκτρικού ρεύματος δείχνει βλάβη νεύρου ή νευρικής ρίζας από πίεση όπως στην οσφυϊκή στένωση και στη δισκοκήλη.
• Παράγοντες επιδείνωσης. Εάν υπάρχει επιδείνωση με το βήχα ή το φτάρνισμα υπάρχει υποψία βλάβης του σπονδυλικού σωλήνα όπως δισκοκήλη, στένωση, όγκοι. Εάν υπάρχει επιδείνωση μετά το περπάτημα υπάρχει υποψία αγγειοπάθειας ή στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα.
• Συνοδά τοπικά συμπτώματα. Εάν ο πόνος συνοδεύεται από μούδιασμα ή αδυναμία υπάρχει υποψία πίεσης νεύρου ή νευρικής ρίζας όπως στη δισκοκήλη, στη στένωση του σπονδυλικού σωλήνα και στους όγκους.
• Συνοδά γενικά συμπτώματα. Πυρετός, γενικά αδυναμία, απώλεια βάρους μπορούν να οδηγήσουν στην υποψία ύπαρξης αυτοάνοσων νοσημάτων, φλεγμονής, νεοπλασιών.

Με ποιες εξετάσεις βρίσκουμε την αιτία για πόνο στο πόδι;

Για τον πόνο στο πόδι είναι πρωταρχικής σημασίας η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και η διευκρίνιση των χαρακτήρων του πόνου, όπως αυτοί παρουσιάζονται στην αρχική παράγραφο. Ακολουθεί καλή γενική κλινική και νευρολογική εξέταση. Ανάλογα με τα ευρήματα, ο γιατρός θα κατευθύνει και τις πρόσθετες εξετάσεις που θα επιβεβαιώσουν ή θα αποκλείσουν την αρχική υποψία. Ο γιατρός μπορεί να προτείνει:

• απλές ακτινογραφίες
• αξονική τομογραφία
• μαγνητική τομογραφία (σπονδυλικής στήλης, ισχίου, γόνατος κλπ ανάλογα με την υποψία)
• νευροφυσιολογικό έλεγχο (ηλεκτρομυογράφημα)
• triplex κάτω άκρων

Πότε πρέπει να ανησυχήσει ο ασθενής για έναν πόνο στο πόδι και να αναζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια;

Ο πόνος στο πόδι πρέπει να ανησυχήσει τον ασθενή στις εξής περιπτώσεις:

• Όταν ο πόνος στο πόδι είναι πολύ έντονος (ή απότομη υποχώρηση αυτού) σε συνδυασμό με αδυναμία (παράλυση) κάτω άκρων, υπαισθησία τύπου σέλας και ορθοκυστικές διαταραχές. Πιθανολογείται ιππουριδική συνδρομή, συχνά λόγω οσφυϊκής δισκοκήλης. Πρόκειται για επείγουσα νευροχειρουργική κατάσταση.
• Όταν ο πόνος στο πόδι ξεκινά αιφνίδια και συνοδεύεται από οίδημα (πρήξιμο) και αύξηση ή πτώση της θερμοκρασίας του. Πιθανολογείται επείγον πρόβλημα των αγγείων (θρόμβωση). Πρόκειται για επείγουσα παθολογική ή αγγειοχειρουργική κατάσταση.
• Όταν ο πόνος στο πόδι ξεκίνησε μετά από τραυματισμό, είναι πολύ έντονος και συνοδεύεται από έντονο οίδημα (πρήξιμο), περιορισμό της κινητικότητας ή εμφανή παραμόρφωση. Μπορεί να υπάρχει βαρύ διάστρεμμα ή κάταγμα. Πρόκειται για επείγουσα ορθοπαιδική κατάσταση.

Τι μπορεί να συμβαίνει όταν ο πόνος στο πόδι δεν έχει τους παραπάνω χαρακτήρες αλλά εμφανίζεται στο περπάτημα και υποχωρεί στην ηρεμία;

Ο πόνος στο πόδι που εμφανίζεται στο περπάτημα και υποχωρεί στην ηρεμία χαρακτηρίζεται ως διαλείπουσα χωλότητα. Αυτή μπορεί να οφείλεται:

• σε νόσο των περιφερικών αγγείων των κάτω άκρων (στένωση, θρόμβωση). Ονομάζεται αγγειακή διαλείπουσα χωλότητα. Απαιτεί εξέταση από αγγειοχειρουργό, ο οποίος πιθανώς θα ζητήσει triplex αγγείων των κάτω άκρων.
• σε οσφυϊκή στένωση. Ονομάζεται νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα. Οι ασθενείς αναφέρουν συχνά ανακούφιση των συμπτωμάτων όταν σκύβουν προς τα εμπρός. Αυτή απαιτεί εξέταση από νευροχειρουργό, ο οποίος πιθανώς θα ζητήσει εξέταση με ακτινογραφίες και αξονική ή μαγνητική τομογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης.

Η κατάσταση με πόνο στο πόδι που εμφανίζεται στο περπάτημα και υποχωρεί στην ηρεμία ονομάζεται διαλείπουσα χωλότητα.

Ποιοι γιατροί εμπλέκονται στη διάγνωση και θεραπεία για έναν πόνο στο πόδι;

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι με τον πόνο στο πόδι συνήθως ασχολείται Ορθοπαιδικός, αφού η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά σε τραυματισμούς, αρθρίτιδες και τενοντίτιδες. Εάν ο πόνος ξεκινά από τη μέση και ακτινοβολεί στο πόδι με μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα και αδυναμία (πάρεση, παράλυση) θα ασχοληθεί Νευροχειρουργός. Εάν υπάρχει οίδημα (πρήξιμο), έλλειψη σφυγμών, αλλαγή θερμοκρασίας και χρώματος του ποδιού, τότε πρέπει να εμπλακεί αγγειοχειρουργός. 

Ποιες αιτίες μπορεί να έχει ο πόνος στο χέρι;

Ο πόνος στο χέρι μπορεί να έχει πολλές αιτίες:

• Τραυματισμοί στο χέρι. Αποτελούν πάρα πολύ συχνή αιτία για πόνο στο χέρι. Ιστορικό κάκωσης με πιθανότητα θλάσης, μυών, διάτασης, διαστρέμματος, ρήξης συνδέσμων ή κατάγματος οδηγεί εύκολα στη διάγνωση με κάποιες πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις.
• Αρθρίτιδες (ώμου, αγκώνα,καρπού, δακτύλων). Παρουσιάζουν πόνο στην περιοχή της άρθρωσης που πάσχει. Μπορεί να αντανακλά και έξω από την άρθρωση. Μπορεί να είναι μεμονωμένες εκφυλιστικές αλλοιώσεις ή στα πλαίσια συστηματικής νόσου όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
• Μυϊκοί πόνοι από έντονη κούραση, απώλεια ηλεκτρολυτών ή σε ρευματοπάθειες.
• Πίεση νεύρου στη σπονδυλική στήλη από αυχενική δισκοκήλη ή από αυχενική στένωση. Ο πόνος αυτός ονομάζεται και βραχιαλγία. Μπορεί να συνοδεύεται από μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, αδυναμία χεριού. Ο συνδυασμός έντονου πόνου στα χέρια με μεγάλη αδυναμία άνω και κάτω άκρων και σπαστικότητα μπορεί να σημαίνει αυχενική μυελοπάθεια και αποτελεί νευροχειρουργική επείγουσα κατάσταση.
• Πίεση, διήθηση του βραχιονίου πλέγματος (σύνδρομο pancoast, σύνδρομο θωρακικής εξόδου)
• Νευροπάθεια των περιφερικών νεύρων στα πλαίσια συστηματικής νόσου όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, σε παρανεοπλασματικά σύνδρομα (καρκίνος), σε έλλειψη βιταμίνης Β12 κλπ
• Πίεση νεύρων περιφερικά όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα (πίεση του μέσου νεύρου) και η ωλένια νευρίτιδα (πίεση του ωλένιου νεύρου συνήθως στον αγκώνα), Μπορεί να συνοδεύονται από μουδιάσματα και αδυναμία χεριών στην κατανομή του αντίστοιχου νεύρου.
• Όγκοι νεύρων όπως νευρινώματα, όγκοι οστών
• Φλεγμονές
• Στηθάγχη και οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο χέρι. Μπορεί να συνοδεύονται από πόνο στο στήθος, εφίδρωση, πόνο στο επιγάστριο. Πρόκειται για επείγουσα καρδιολογική κατάσταση.

Ποια χαρακτηριστικά μπορεί να έχει ο πόνος στο χέρι που βοηθούν στη διάγνωση της αιτίας;

Ο πόνος στο χέρι μπορεί:

• να είναι σταθερός ή να εμφανίζεται με διαλείμματα, σποραδικά ή περιοδικά
• να εμφανιστεί ξαφνικά ή προοδευτικά
• να απλώνεται σε όλο το άνω άκρο ή μόνο σε μια περιοχή του όπως ο ώμος, ο αγκώνας ή ο καρπός
• να έχει ποικίλη ένταση και να πάρει διάφορους χαρακτήρες όπως οξύς, διαξιφιστικός, αίσθημα καύσου, θερμός, σαν σκίσιμο, συντριπτικός (σαν βάρος)
• να είναι εντοπισμένος (σε ένα μόνο σημείο) ή να αντανακλά (να μεταδίδεται σε άλλα μέρη του χεριού)
• να χειροτερεύει με ορισμένες κινήσεις και να βελτιώνεται με κάποιες άλλες
• Επίσης, ο πόνος στο χέρι μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα όπως αδυναμία, μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, πρήξιμο, ερυθρότητα, παραμορφώσεις. Τέλος, πόνος στο χέρι μπορεί να είναι απλά ενοχλητικός ή να φτάνει σε τέτοια ένταση ώστε να επηρεάζει τη στάση και ύπνο.

Όλες αυτές οι πληροφορίες μπορεί να βοηθήσουν το γιατρό στην εύρεση της αιτίας του πόνου στο χέρι.

Ο πόνος στο χέρι μπορεί να έχει ποικίλη εντόπιση και ένταση

Με ποιες εξετάσεις βρίσκουμε την αιτία για πόνο στο χέρι;

Πρωταρχικής σημασίας είναι η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και η διευκρίνιση των χαρακτήρων του πόνου, όπως αυτοί παρουσιάζονται στην αρχική παράγραφο. Ακολουθεί καλή γενική κλινική και νευρολογική εξέταση. Ανάλογα με τα ευρήματα, ο γιατρός θα κατευθύνει και τις πρόσθετες εξετάσεις που θα επιβεβαιώσουν ή θα αποκλείσουν την αρχική υποψία. Ο γιατρός μπορεί να προτείνει:

• απλές ακτινογραφίες
• αξονική τομογραφία
• μαγνητική τομογραφία (αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης, ώμου, αγκώνα κλπ ανάλογα με τη διαγνωστική υποψία)
• νευροφυσιολογικό έλεγχο (ηλεκτρομυογράφημα)
  
  Νευροφυσιολογικός έλεγχος για την εντόπιση του αιτίου πόνου στο χέρι

Πότε πρέπει να ανησυχήσει ο ασθενής για έναν πόνο στο χέρι και να αναζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια;

Ο πόνος στο χέρι πρέπει να ανησυχήσει τον ασθενή στις εξής περιπτώσεις:

• Όταν εμφανίζεται μετά από κούραση (ανέβασμα σκάλας ή ανηφόρας), μετά από βαρύ γεύμα και μπορεί να συνοδεύεται από προκάρδιο άλγος, άλγος στο πάνω μέρος της κοιλιάς και εφίδρωση. Υπάρχει υποψία καρδιολογικού προβλήματος (στηθάγχη, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου). Πρόκειται για επείγουσα καρδιολογική κατάσταση.
• Όταν ο πόνος στο χέρι είναι πολύ έντονος (ή απότομη υποχώρηση αυτού) σε συνδυασμό με αδυναμία (παράλυση), υπαισθησία (μούδιασμα), και διαταραχές βάδισης (μυελοπάθεια). Πιθανολογείται πίεση νευρικού ιστού συχνά λόγω αυχενικής δισκοκήλης ή αυχενικής στένωσης από αυχενική σπονδύλωση και σπονδυλοαρθροπάθεια. Πρόκειται για επείγουσα νευροχειρουργική κατάσταση.
• Όταν ο πόνος στο χέρι ξεκινά αιφνίδια και συνοδεύεται από οίδημα (πρήξιμο) και αύξηση ή πτώση της θερμοκρασίας του. Πιθανολογείται επείγον πρόβλημα των αγγείων (θρόμβωση). Πρόκειται για επείγουσα παθολογική ή αγγειοχειρουργική κατάσταση.
• Όταν ο πόνος στο χέρι ξεκίνησε μετά από τραυματισμό, είναι πολύ έντονος και συνοδεύεται από έντονο οίδημα (πρήξιμο), περιορισμό της κινητικότητας ή εμφανή παραμόρφωση. Μπορεί να υπάρχει εξάρθρημα ή κάταγμα. Πρόκειται για επείγουσα ορθοπαιδική κατάσταση.

Ποια μπορεί να είναι η αντιμετώπιση του πόνου στο χέρι;

Ο πόνος στον αυχένα αποτελεί πολύ συνηθισμένο σύμπτωμα. Οι μύες του αυχένα μπορεί να καταπονηθούν από κακή στάση στην καθημερινότητα μας  (πχ σκυφτή στάση μπροστά στον υπολογιστή στο κινητό ή στο γραφείο), ή στον ύπνο μας. Η οστεοαρθρίτιδα είναι επίσης πολύ συχνή αιτία πόνου στον αυχένα.

 Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος στον αυχένα μπορεί να είναι σύμπτωμα πιο σοβαρών παθήσεων. Θα πρέπει κάποιος να αναζητήσει ιατρική βοήθεια εάν ο πόνος συνοδεύεται από μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα ή αδυναμία στα χέρια. Η επίμονη επέκταση του πόνου με μεγάλη ένταση στον ώμο και στο άνω άκρο αποτελούν επίσης λόγο να επισκεφτεί κάποιος το γιατρό.

Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες του πόνου στον αυχένα;

Ο αυχένας είναι ευκίνητος και στηρίζει το βάρος του κεφαλιού. Διάφοροι τραυματισμοί και καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε πόνο στον αυχένα:

• Μυϊκές θλάσεις, μυϊκή καταπόνηση. Πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή ή στο γραφείο, κακή στάση για πολλή ώρα στο διάβασμα μπορεί να προκαλέσουν μυϊκές κακώσεις και έντονο πόνο στον αυχένα.
• Αλλοιώσεις των αρθρώσεων. Όπως και οι υπόλοιπες αρθρώσεις του σώματος παρουσιάζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις με την πάροδο του χρόνου, έτσι και οι αρθρώσεις του αυχένα παραμορφώνονται με την ηλικία. Η οστεοαρθρίτιδα προκαλεί εκφύλιση του χόνδρου με αποτέλεσμα τη δημιουργία οστεοφύτων. Τα οστεόφυτα αυτά περιορίζουν την κινητικότητα του αυχένα και μπορεί να προκαλέσουν πόνο.
• Πίεση νευρικών ριζών. Δισκοκήλες ή τα προαναφερθέντα οστεόφυτα μπορεί να πιέσουν τις εξερχόμενες νευρικές ρίζες και να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα.
• Τραυματισμοί. Διάφοροι τραυματισμοί όπως σε τροχαία ατυχήματα μπορεί να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελούν τα τροχαία ατυχήματα με χτύπημα από πίσω. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε τον τραυματισμό του αυχένα δικήν μαστιγίου (whiplash injury). Η κεφαλή εξαναγκάζεται σε απότομη κίνηση προς τα πίσω και κατόπιν πρός τα εμπρός με αποτέλεσμα τραυματισμό των μαλακών στοιχείων και πολύ συχνά επίμονα συμπτώματα.
  
  
• Όγκοι της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού. Διάφοροι όγκοι της οστέινης σπονδυλικής στήλης (πρωτοπαθείς όγκοι ή δευτεροπαθείς μεταστάσεις) ή ενδοκαναλικοί όγκοι (εξωσκληρίδιοι, ενδοσκληρίδιοι εξωμυελικοί ή ενδοσκληρίδιοι ενδομυελικοί) μπορούν να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα.
• Διάφορες παθήσεις. Ορισμένες παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η μηνιγγίτιδα μπορούν να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα.

Ποια άλλα συμπτώματα μπορεί να συνοδεύουν τον πόνο στον αυχένα;

Σημεία και άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν τον πόνο στον αυχένα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνο που χειροτερεύει όταν κρατάμε το κεφάλι ακίνητο σε μια θέση για πολύ ώρα όπως στην οδήγηση ή στην εργασία μπροστά σε υπολογιστή
• Μυϊκό σπασμό
• Περιορισμό της κινητικότητας του κεφαλιού
• Πονοκέφαλο

 Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν απότομα μετά από μια ξαφνική κίνηση , μετά από ένα χτύπημα ή πέσιμο. Είναι όμως επίσης δυνατό να ξεκινήσουν αργά και σταδιακά και να επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Υπάρχουν τρόποι να προλάβει κάποιος την εμφάνιση και εξέλιξη του πόνου στον αυχένα;

Οι περισσότερες περιπτώσεις πόνου στον αυχένα σχετίζονται με κακή στάση σώματος και κεφαλής σε συνδυασμό με εξαρτώμενες από την ηλικία εκφυλιστικές αλλοιώσεις. Για την πρόληψη του πόνου στον αυχένα είναι σημαντική η διατήρηση της θέσης της κεφαλής σε ουδέτερη θέση πάνω από τη σπονδυλική στήλη.

Μερικές απλές αλλαγές στην καθημερινή μας ρουτίνα μπορεί να βοηθήσουν:

• Επιδιώξτε καλή στάση σώματος. Σε όρθια ή καθιστή θέση θα πρέπει οι ώμοι να βρίσκονται στην ίδια ευθεία με τα ισχία μας και τα αυτιά μας σε ευθεία με του ώμους μας.
  
• Κάντε συχνά διαλείμματα. Όταν δουλεύουμε πολλές ώρες ή ταξιδεύουμε μεγάλες αποστάσεις θα πρέπει να κάνουμε συχνά διαλείμματα, να κινούμαστε και να κάνουμε διατάσεις.
• Επιδιώξτε εργονομική θέση εργασίας. Προσαρμογή του τραπεζιού, της καρέκλας και του υπολογιστή ώστε η οθόνη να βρίσκεται στο ύψος των ματιών, τα γόνατα λίγο χαμηλότερα από τα ισχία και οι αγκώνες να ακουμπούν στα πλάγια στηρίγματα της καρέκλας.
  
• Μην κρατάτε το τηλέφωνο μεταξύ αυτιού και ώμου.
  
  
• Αποφύγετε το κάπνισμα. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης πόνου στον αυχένα.
• Αποφύγετε να κρατάτε βαριές τσάντες στον ώμο. το βάρος μπορεί να τραυματίσει τον αυχένα και να προκαλέσει πόνο.
  
• Επιδιώξτε καλή στάση ύπνου. Το κεφάλι και ο αυχένας πρέπει να ευθυγραμμίζονται με το σώμα.
  

Ποια είναι η θεραπεία του πόνου στον αυχένα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις ελαφράς και μέτριας βαρύτητας, ο πόνος θα υποχωρήσει με απλά παυσίπονα χωρίς να χρειαστεί η μεσολάβηση γιατρού μέσα σε δύο με τρεις εβδομάδες. Εάν ο πόνος επιμένει, ο γιατρός σας θα σας συστήσει κάποιες θεραπείες.

Φαρμακευτική αγωγή

Ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει μια σειρά από φάρμακα που βοηθούν στη καταπολέμηση του πόνου:

• Απλά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ιβουπροφαίνη, δικλοφενάκη, μελοξικάμη κλπ)
• Μυοχαλαρωτικά μόνα τους ή σε συνδυασμό με παυσίπονα (πχ παρακεταμόλη με κιτρική ορφεναδρίνη)
• Οπιοειδή (τραμαδόλη)

Όλα τα φάρμακα είναι δυνατόν να παρουσιάσουν παρενέργειες. Είναι πολύ σημαντικό η λήψη τους να γίνεται μετά από συνεννόηση με το γιατρό σας και υπό την συνεχή παρακολούθηση του.

Συντηρητικές πρακτικές

• Φυσιοθεραπεία. Ο φυσιοθεραπευτής θα σας διδάξει τη σωστή στάση του σώματος και της κεφαλής.  Θα σας δείξει ασκήσεις σταθεροποίησης και ενδυνάμωσης των μυών. Πιθανόν να χρησιμοποιήσει ζέστη, κρύο, ηλεκτρικά ερεθίσματα ή άλλες μεθόδους για να απαλύνει τον πόνο και να εμποδίσει την επανεμφάνιση του.
• Διαδερμική ηλεκτρική νευροδιέγερση (TENS). Μικρά ηλεκτρόδια τοποθετούνται κοντά στις περιοχές του πόνου και μεταφέρουν μικρούς ηλεκτρικούς παλμούς που μειώνουν την αίσθηση του πόνου στον αυχένα.
• Έλξη του αυχένα. Πρόκειται για μέθοδο κατά την οποία χρησιμοποιούνται μικρά βάρη για τη διάταση της αυχενικής μοίρας. Πρέπει να γίνονται υπό την καθοδήγηση γιατρού ή φυσιοθεραπευτή.
• Ακινητοποίηση του αυχένα. Η χρήση ενός μαλακού αυχενικού κολάρου μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του πόνου στον αυχένα. Παίρνει την πίεση από τα ανατομικά στοιχεία και προκαλεί ανακούφιση. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η χρήση του θα πρέπει να φορεθεί μία με δύο εβδομάδες. Η μακροχρόνια χρήση του μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα διότι  αδυνατίζουν οι μύες του αυχένα. Συνιστώνται παράλληλα ισομετρικές ασκήσεις του αυχένα.

 Επεμβατικές πρακτικές

• Τοπικές ενέσεις κορτιζόνης. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τοπικές ενέσεις κορτιζόνης στις μικρές ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις του αυχένα ή στην περιοχή εξόδου των νεύρων υπό ακτινολογική καθοδήγηση σε μια προσπάθεια καταπολέμησης της τοπικής φλεγμονής. Μπορεί να συνδυαστούν με τοπικό αναισθητικό φάρμακο.
• Χειρουργική θεραπεία. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί επέμβαση στον αυχένα για την αντιμετώπιση του πόνου. Συνιστάται κυρίως στις περιπτώσεις που ο πόνος στον αυχένα συνοδεύεται από νευρολογική σημειολογία (μουδιάσματα, μυρμηκιάσματα, αδυναμία άνω άκρων, διαταραχή βάδισης κλπ) από πίεση νευρικής ρίζας ή του νωτιαίου μυελού. Μια πολύ συχνή, αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η πρόσθια αυχενική μικροδισκεκτομή και σπονδυλοδεσία.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι λιγότερο από 10% των ασθενών που παρουσιάζονται με πόνο στον αυχένα θα χρειαστούν κάποιου είδους χειρουργικής επέμβαση.